Historia kin wileńskich na wystawie w Narodowej Galerii Sztuki

Pomysłodawczynią wystawy jest Sonata Žalneravičiūtė, która jako koordynator projektów w Centrum Filmowym Skalvija zaczęła poszukiwać informacji o kinie, w którym pracuje i tak ją to wciągnęło, że zajęła się badaniem historiii również innych wileńskich sal kinowych oraz upodobań filmowych mieszkańców Wilna. Wspomnieniami podzieliła się z nią między innymi rodowita wilnianka Janina Gieczewska. 92-letnia obecnie pani Janina jako nastolatka uwielbiała kino, prowadziła nawet specjalny zeszyt, w którym opisywała filmy, jakie obejrzała, wklejała do niego też wycinki z gazet i zdjęcia aktorów. Zeszyt ten można zobaczyć na wystawie w Narodowej Galerii Sztuki. 

Pierwsze pokazy filmowe w Wilnie odbyły się w 1896 r. w Ogrodzie Botanicznym. Pierwsze kino otwarto w 1907 roku. Był to elektroteatr "Iluzja" przy ul. Wielkiej. Na mapie Wilnie jest ponad 50 miejsc, gdzie wyświetlano filmy. W okresie międzywojennnym popularnością cieszyły się "Helios", "Polonia", "Lux". Kultura wileńska w dwudziestoleciu międzywojennym przeżywała pomyślny rozkwit. Kino również wniosło swój znaczący wkład w te osiągnięcia, "wychowywać się bowiem w Wilnie, znaczyło należeć w pewnym stopniu tylko do XX wieku, głównie za pośrednictwem kina" - jak przypominał Czesław Miłosz. O dziesiątej muzie w Wilnie międzywojnnym można poczytać tutaj.

Kino cieszyło się popularnością również po wojnie. W okresie sowieckim popularną salą kinową w mieście była "Lietuva", zbudowana w 1965 r. Była to wówczas najbardziej nowoczesna sala kinowa w Wilnie. Roczna frekwencja utrzymywała się na poziomie 1,84 mln widzów. Chętnie chodzono też na filmy do kin "Moskwa" (późniejszy "Helios"), "Vilnius", "Tėvynė", "Neris". Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę kina, zostały pozamykane, przebudowane na sklepy lub restauracje. 

Historię wileńskich kin można poznać zwiedzając wystawę w Narodowej Galerii Sztuki (al. Konstitucijos 22). Wystawa będzie czynna do 31 stycznia 2016 r.

Na podstawie: ndg.lt