Odnowią kolumnę ku czci Konstytucji 3 maja


Kolumna ku czci Konstytucji 3 maja w Leonpolu, fot. vedaj.by
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Mińsku podjęła starania na rzecz odnowienia kolumny ku czci Konstytucji 3 maja w Leonpolu w obwodzie witebskim przy granicy białorusko-łotewskiej. Kolumny i kapliczki ustawiane na cześć uchwalenia pierwszej w Europie nowoczesnej konstytucji są jednymi z najbardziej poruszających poloniców na terenie dzisiejszej Białorusi. Obecnie znana jest lokalizacja 17 takich obiektów. Kolumna jest oznaczona jako obiekt zabytkowy chroniony przez państwo białoruskie. Obok niej znajduje się białorusko-angielska tablica informacyjna sporządzona w ramach wspartego przez UE projektu transgranicznego Białorusi, Litwy i Łotwy.
Dziewięciometrowa kolumna ku czci Konstytucji 3 maja stoi w lesie, tuż przy biegnącej po rzece Dźwinie granicy Białorusi i Łotwy. Na pomniku znajdują się liczne ślady po kulach, zaś jego zwieńczenie, gdzie znajdował się orzeł, jest prawie całkowicie zniszczone.

Spośród innych podobnych obiektów wyróżnia się jako najwyższa, najokazalsza i w najlepszych stanie, wymaga jednak gruntownej odnowy.

Jej fundatorem jest Jan Nikodem Łopaciński - poseł na Sejm I RP, mecenas sztuki, założyciel manufaktury tkackiej w Leonpolu. Kolumna stanęła w majątku właściciela około 1792 roku. Jej zwieńczeniem był niegdyś orzeł patrzący ponad Dźwiną.

Jest oznaczona jako obiekt zabytkowy chroniony przez państwo białoruskie. Obok niej znajduje się również dwujęzyczna białorusko-angielska tablica informacyjna sporządzona w ramach projektu transgranicznego Białorusi, Litwy i Łotwy wspartego przez UE.

Kolumny i kapliczki upamiętniające uchwalenie Konstytucji 3 maja należą do najciekawszych poloniców na terenie dzisiejszej Białorusi. Ustawiano je pod koniec XVIII w. najczęściej przy traktach, brodach lub na wzgórzach. Niekiedy także w pamiątkowych miejscach bitew i potyczek po I oraz II rozbiorze.

Od 2015 roku ambasada RP w Mińsku prowadzi prace nad ich skatalogowaniem. Szacuje się, że na Białorusi może być nawet do 300 takich obiektów. Obecnie znana jest lokalizacja 17. Polska placówka dyplomatyczna w Mińsku będzie podejmować działania na rzecz opieki nad nimi i ich restauracji.

Kolumna w Leonpolu - miejscowości odległej o 50 km od Brasławia - ma być odnawiana w pierwszej kolejności.
 

 Kolumna ku czci Konstytucji 3 maja w Leonpolu, fot. vedaj.by

Spośród innych zlokalizowanych przez polską placówkę dyplomatyczną w Mińsku kolumn i kapliczek ustawionych na cześć uchwalenia Konstytucji 3 maja warto wymienić kolumnę w Dziatłowie w rejonie diatłowskim obwodu grodzieńskiego. Kolumna ustawiona została na przełomie XVIII i XIX wieku w okolicy majątku Radziwiłłów oraz siedziby Ignacego Domeyki - "Żybortowszczyzny". Najprawdopodobniej w celu ochrony przed zniszczeniem w tym miejscu został założony cmentarz katolicki, na którym zachowały się nagrobki w języku polskim. Zwieńczenie kolumny stanowi obecnie metalowy krzyż.

Kolumna  ku czci Konstytucji 3 maja w Dziatłowie, fot. minsk.msz.gov.pl

Wykonana z cegły kolumna w Połońsku w rejonie prużańskim obwodu brzeskiego - jedna z dwóch kolumn w promieniu 15 km (druga w Mogilewcach). Według niepotwierdzonych informacji obie kolumny zostały przez ludność miejscową nazwane "kolumnami powstańców styczniowych" i przez długie lata funkcjonowały w świadomości lokalnej jako polskie miejsca pamięci związane z oddziałem kobryńskim Romualda Traugutta.

Kolumna ku czci Konstytucji 3 maja w Połońsku, fot. minsk.msz.gov.pl

Kolumna we wsi Skoki w rejonie brzeskim obwodu brzeskiego nazywana była przez miejscową ludność Kolumną św. Rafała. W niedalekiej odległości od kolumny znajduje się majątek, w którym urodził się m.in. pisarz Julian Ursyn Niemcewicz oraz Jan Ursyn Niemcewicz, pierwszy za czasów II Rzeczypospolitej prezydent Brześcia Litewskiego.

Kolumna ku czci Konstytucji 3 maja w Skokach, fot. minsk.msz.gov.pl

Kolejna kolumna na cześć Konstytucji 3 maja w rejonie brzeskim obwodu brzeskiego mieści w miejscowości Wistycze. Znajduje się na terenie dawnego majątku Pawła Jagmina - od 1794 roku marszałka szlachty kobryńskiej, jednego z administratorów dóbr królewskich ekonomii brzeskiej w latach 1785-1795. Kolumnę wzniesiono ok. 1795-1796 r. na cześć Konstytucji 3 maja i była to ze strony Jagmina jawna deklaracja polityczna, gdyż Wistycze, wcześniej należące do województwa brzesko-litewskiego Rzeczypospolitej, na skutek rozbioru znalazły się na terenie guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego.

 
Kolumna ku czci Konstytucji 3 maja w Wistyczach, fo. minsk.msz.gov.pl

Na podstawie: PAP,  minsk.msz.gov.pl