Ks. Antoni Dilys - kawalerem Orderu św. Stanisława!
Wilnoteka.lt, 11 grudnia 2017, 00:31
Ks. Antoni Dilys - w oczekiwaniu na dekorację, fot. Wilnoteka.lt
Patriarcha wileńskich kapłanów ksiądz emeryt Antoni Dilys odznaczony został Królewskim Orderem św. Stanisława Biskupa i Męczennika. To historyczne odznaczenie ustanowione przez ostatniego króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów od 1917 r. nie jest już odznaczeniem państwowym RP. Wskrzeszone z inicjatywy prywatnej pod koniec XX w. obecnie nadawane jest przez Wielką Kapitułę Orderu. O wyróżnienie kapłana, będącego żywą historią Wileńszczyzny ostatniego stulecia, wnioskował ks. Stanisław Koczwara.
W uzasadnieniu ks. Koczwara przypomniał wyjątkowy życiorys kapłana ze Święcian. Pochodzący z polsko-litewskiej rodziny (ojciec - Litwin był zakrystianinem w miejscowym kościele, matka - Polka była nauczycielką języka polskiego w święciańskiej szkole) ksiądz Antoni Dilys należy do wojennego pokolenia alumnów wileńskiego seminarium - po powrocie Sowietów w 1945 r. uczelnia ta została wygnana do Polski, gdzie był zmuszony udać się także metropolita wileński abp Romuald Jałbrzykowski. Przedtem jednak zdążył udzielić święceń licznej grupie młodych kleryków, z których wielu kontynuowało pracę duszpasterską na terenie sowieckiej już Litwy i Białorusi.
Ksiądz Antoni Dilys już jako wikary był śledzony i namawiany do tajnej współpracy przez litewską służbę bezpieczeństwa, a że konsekwentnie odmawiał, w 1949 r. został aresztowany i skazany na 25 lat łagrów. Po śmierci Stalina wyrok złagodzono i w 1956 r. powrócił na Litwę. Był kierowany do różnych parafii, w sumie pełnił posługę w 15 parafiach Wilna i Wileńszczyzny. Wszędzie wyróżniał się niezwykłą gorliwością i aktywnością, nie zważając na przebyte trudy i nieustanny nadzór KGB. W przyszłym roku sędziwy kapłan uczci 95. urodziny.
Królewski Order Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika nawiązuje do historycznego orderu, ustanowionego jeszcze w 1765 r. przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Było to drugie odznaczenie Rzeczypospolitej po Orderze Orła Białego i przed wojskowym Virtuti Militari (1792 r.), przyznawane za zasługi w służbie publicznej. W 1831 r. Order św. Stanisława przejęty został przez cara i do 1917 r. pozostawał jednym z niższych rosyjskich odznaczeń, przez co po 1918 r. nie został przywrócony jako odznaczenie państwowe odrodzonej Rzeczypospolitej. Dopiero w 1979 r. wskrzeszono to wyróżnienie w środowisku polskiego rządu na uchodźstwie (w Wielkiej Brytanii) jako odznaczenie prywatne, wokół którego powstało działające do dziś (już w Polsce) stowarzyszenie charytatywne.
Ks. Antoni Dilys jest pierwszym kawalerem Orderu św. Stanisława wśród rdzennych wileńskich duszpasterzy - poprzednio orderem tym zostali uhonorowani także: gwardian wileńskiego klasztoru ojców franciszkanów o. Marek Dettlaff i często goszczący w Wilnie ks. Stanisław Koczwara.
Zdjęcia i montaż: J. Wierbiel
