Litwa obchodzi Dzień Zagłady Żydów

W Wilnie, Kownie, Mariampolu, Wiłkomierzu, Malatach, Janowie, Kiejdanach, Dziewieniszkach, Dziewieniszkach, Ejszyszkach, Kretyndze, Jurborku - w miastach i miasteczkach, które przed II wojną światową zamieszkiwały liczne społeczności żydowskie, 22 i 23 września wyczytywane są imiona i nazwiska byłych mieszkańców narodowości żydowskiej. 

Piątkowe obchody zainauguruje uroczystość w Bratnim Ogrodzie Gimnazjum Szaloma Alejchema w Wilnie. Zostanie tam odsłonięty pomnik upamiętniający dzieci, które zginęły w getcie wileńskim. Następnie w Ponarach, miejscu zagłady Żydów, ale też Polaków i wilnian innych narodowości odbędzie się Marsz Żywych, w którym wezmą udział przedstawiciele wspólnoty żydowskiej, litwacy, młodzież szkolna. Uczestnicy Marszu przejdą tą samą drogą, którą wilnianie byli prowadzeni na miejsce kaźni w 1943 r. W obchodach wezmą udział również przedstawiciele Stowarzyszenia Rodzina Ponarska, które dba o zachowanie pamięci o Polakach zamordowanych w Ponarach.

Na Litwie jest około 200 miejsc masowej zagłady Żydów. Marsze Żywych zostaną zorganizowane w wielu takich miejscach, między innymi w Wielucianach w rejonie wileńskim, gdzie 21 i 22 września 1941 r. zamordowanych zostało 1159 Żydów z Nowej Wilejki, Szumska, Rudaminy i innych okolicznych miejscowości. Akcja "Čia guli mūsiškiai - Tu leżą nasi" odbędzie się również w Jaszunach - 25 września 1941 r. nieopodal Jaszun, koło wsi Lenkiszki, zamordowanych zostało 575 osób.

W programie obchodów Dnia Zagłady Żydów jest również konferencja poświęcona litewskim Sprawiedliwym - osobom, które z narażeniem życia ratowały Żydów. Tytuł ten dotychczas nadany został 800 obywatelom Litwy.

Obecnie na Litwie mieszka około 5 tys. Żydów. 

W latach 1941-1944 oddziały SS, policji niemieckiej i kolaborującej policji litewskiej, wspomagane przez ochotnicze oddziały strzelców litewskich, wymordowały ponad 90 procent z około 250 tys. Żydów zamieszkujących międzywojenną Litwę i województwo wileńskie II Rzeczypospolitej. W lesie ponarskim zamordowanych zostało około 100 tys. obywateli Polski: Polaków, Żydów, Romów. O tym, co się działo w Ponarach podczas okupacji, wiadomo z odnalezionych po wojnie dzienników Kazimierza Sakowicza, który mieszkał w pobliżu i notował wszystko, co obserwował ze strychu swego domu. Notatki chował skrzętnie w butelkach i zakopywał w ogrodzie obok werandy. Po wojnie przypadkowo natrafiono na te materiały i wydano drukiem w 1998 r.

Na podstawie: BNS, lzb.lt, inf.wł.