Obywatelka Litwy wywalczyła "w" w nazwisku

Obywatelka Litwy i obywatel Belgii pobrali się 15 marca 2014 r. W akcie ślubu wystawionym przez Urząd Stanu Cywilnego Miasta Wilno nazwisko żony zostało zapisane "Pauvels", chociaż jej mąż ma w nazwisku literę "w". W lutym 2015 r. wspierani przez prawników Europejskiej Fundacji Praw Człowieka (EFHR) państwo Pauwels zwrócili się do Sądu Dzielnicowego Miasta Wilno o zmianę zapisu nazwiska na zgodne z oryginałem. W przedstawionych w skardze argumentach podkreślono, że nieprawna i nieuzasadniona odmowa zarejestrowania nazwiska współmałżonka w formie oryginalnej narusza prawo wnioskodawcy i jej rodziny do życia prywatnego, prawo pielęgnowania swojej kultury, języka, religii, a także ich dyskryminuje oraz stwarza poważne trudności administracyjne, zawodowe i osobiste.

Sąd Dzielnicowy Miasta Wilno w swoim orzeczeniu z dnia 30 lipca 2015 r. anulował decyzję Urzędu Stanu Cywilnego i zobowiązał USC do zmiany nazwiska wnioskodawcy na "Pauwels" oraz wydania nowego aktu ślubu. Sąd argumentował, że życie prywatne jednostki i nienaruszalność życia rodzinnego powinno być priorytetem przed dążeniem państwa do ochrony litewskiej tożsamości kulturowej. W orzeczeniu zwrócono uwagę na to, że odkąd Litwa jest członkiem Unii Europejskiej, pojawiły się nowe okoliczności, takie jak wolny przepływ osób i brak wewnętrznych granic w UE. Oprócz tego, zdaniem sądu, nazwisko dzieci współmałżonków różniłoby się od nazwiska matki lub ojca, co ograniczałoby ich prawa i interesy. 

"Przełomowość tej decyzji polega na tym, że po raz pierwszy w historii niepodległej Litwy jest orzeczenie sądu, które przyznaje, że i imię, i nazwisko jest prywatną własnością osoby i są ważniejsze nawet niż kultura kraju. Przyznaje też fakt, że każdy ma prawo do pisowni imienia i nazwiska w formie oryginalnej, i że nie może być sytuacji, kiedy członkowie rodziny mają różną pisownię nazwisk" - powiedział Łukasz Wardyn, ekspert Europejskiej Fundacji Praw Człowieka. 

Łukasz Wardyn i jego małżonka, Małgorzata Runiewicz-Wardyn (Malgožata Runievič-Vardyn) od lat walczą w sądach o prawo do noszenia jednakowego nazwiska. Obecnie ich sprawą zajmują się już instytucje na szczeblu unijnym. 

Ekspert Europejskiej Fundacji Praw Człowieka ma nadzieję, że dzisiejsze orzeczenie sądu przyniesie przełomową zmianę w praktyce urzędów stanów cywilnych i sądów, a obywatele Litwy, w tym osoby należące do mniejszości narodowych, nie będą więcej napotykali trudności z zapisem nazwisk w dokumentach. Zdaniem Wardyna, jest to efekt wieloletniej działalności fundacji, szkoleń z zakresu prawa międzynarodowego, prowadzonych dla pracowników sądów litewskich i pokazywania konkretnych przykładów. "Dowodów na zapis "w" oraz kombinacji różnych liter w litewskich dokumentach jest setki. "Katarzyna" jest wpisana, "Małgorzata" jest wpisana, więc to nie jest coś, co nie istnieje. Nieprawda, że nie można zapisać, tylko nadal jest to dla wybranych. Mówimy więc (podczas szkoleń - przyp. red.) - dlaczego, staramy się pokazać, że jest to dyskryminacja, że każdy ma prawo do zapisu imienia i nazwiska w takiej formie, w jakiej sobie życzy. Jestem przekonany, że wcześniej czy później Litwa zrozumie, że nie ma innej drogi jak uznanie czci i godności człowieka i jego prawa do posiadania nazwiska takiego, jakie chce" - powiedział Wilnotece Łukasz Wardyn.

Na podstawie: efhr.eu, inf.wł.