Odeszła Danuta Szaflarska


Danuta Szaflarska, fot. wikipedia.org
Zmarła Danuta Szaflarska, aktorka teatralna i filmowa. Miała 102 lata. Legenda polskiego kina odeszła w niedzielę, 19 lutego. Debiutowała w 1939 r. w Teatrze na Pohulance w Wilnie. Zagrała w pierwszych powojennych filmach, a ostatnio m.in. w "Pokłosiu" Władysława Pasikowskiego oraz "Innym świecie" Doroty Kędzierzawskiej i Arthura Reinharta. Wielokrotnie nagradzana za role teatralne i filmowe, otrzymała Polską Nagrodę Filmową "Orzeł" za osiągnięcia życia. Od 2010 r. do 2017 r. pracowała w zespole TR Warszawa.
Danuta Szaflarska urodziła się 6 lutego 1915 r. w Kosarzyskach w powiecie nowosądeckim. W oficjalnych dokumentach ma wpisaną jednak inną datę: 20 lutego 1915 r. Mogła studiować handel czy medycynę, ale zdecydowała się na aktorstwo. Ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. W sierpniu 1939 r. z trojgiem innych absolwentów Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie - Hanką Bielicką, Ireną Brzezińską i Jerzym Duszyńskim - przyjechała do Wilna, by rozpocząć karierę artystyczną w Teatrze Miejskim na Pohulance.

Chciała dużo grać, dlatego wybrała Wilno. "Wilno, miasto prowincjonalne, słynęło ze wspaniałej teatralnej tradycji i dawało taką szansę. Tutaj zaczynały swoje kariery Irena Eichlerówna i Nina Andrycz. Zaangażowaliśmy się do Wilna na sezon 1939/1940: Hanka Bielicka, Irena Brzezińska, Jurek Duszyński i ja. Absolwenci jednego rocznika, którzy zaprzyjaźnili się ze sobą na studiach. Szkoła teatralna określiła moje emploi: amantka charakterystyczna i pierwsza naiwna. Od tego zaczynałam" - powiedziała w jednym z wywiadów.

Wileński epizod w jej życiu był zawsze przez nią mocno akcentowany.

14 września 1939 roku Danuta Szaflarska zadebiutowała na scenie Teatru na Pohulance rolą Pernette w sztuce "Szczęśliwe dni" Pugeta w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego. W ciągu dwóch lat pobytu w Wilnie zagrała około 20 ról - od klasyki po komedie.  

Następnie wyjechała do Warszawy. W latach 1942-1943 występowała w Teatrze Podziemnym, a później w Teatrze Frontowym Armii Krajowej. W Powstaniu Warszawskim była łączniczką. Po wojnie zagrała główne role w "Zakazanych piosenkach" i "Skarbie", dzięki czemu została pierwszą powojenną gwiazdą filmową. Jednocześnie grała w teatrach. Ma na swoim koncie role duże i małe. W 2007 roku, w wieku 91 lat, wróciła na ekrany w zachwycającym stylu w filmie "Pora umierać" Doroty Kędzierzawskej. Za tę rolę dostała Złotego Lwa na festiwalu w Gdyni. Od tamtego czasu grała w filmach regularnie, m.in. w "Jeszcze nie wieczór" Jacka Bławuta, "Janosiku" Agnieszki Holland i Kasi Adamik, w "Pokłosiu" Władysława Pasikowskiego. W 2009 r. została nagrodzona Złotą Kaczką dla najlepszej aktorki stulecia kina polskiego. 

Gościnnie występowała na niemal wszystkich warszawskich scenach. Jako aktorka Teatru Rozmaitości, mimo sędziwego wieku -100 lat - występowała w sztuce Doroty Masłowskiej "Między nami dobrze jest”. Aktorka jest laureatką wielu prestiżowych wyróżnień, między innymi otrzymała Wielką Nagrodę Dwóch Teatrów - Radia i Telewizji za całokształt pracy artystycznej i nagrodę honorową Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Operatorskiej "Camerimage". W 2007 roku uhonorowano ją Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Ma swoją gwiazdę w Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi.

Za "wieloletni, najwyższej próby kunszt aktorstwa scenicznego i ekranowego" w 2013 roku Danuta Szaflarska dostała od Fundacji Kultury Polskiej nagrodę Złote Berło. Dwa lata temu została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, za wkład w rozwój polskiej kultury oraz działalność na rzecz niepodległości i przemian demokratycznych.  

Od maja 2010 r. Danuta Szaflarska należała do zespołu aktorskiego TR Warszawa.

Na podstawie: culture.pl, PAP, teatr-pismo.pl, polskieradio.pl