Pan Tadeusz przybywa do Owanty!


Odnowiony dwór w Owancie (Alanta), fot. muziejus.moletai.lt
Coraz więcej dworów, z których słynęła niegdyś Litwa, powraca do życia, a nawet do swojej świetności. Nawet jeśli wiąże się ona z "panami" i kulturą polską. Niedawno odrestaurowany dworek w Owancie (lit. Alanta) zaprasza na doroczne święto rozpoczęcia sezonu turystycznego pod hasłem "Pan przyjeżdża!". W teatralizowanej inscenizacji do swojej letniej rezydencji ma uroczyście zajechać sam imć Pan Tadeusz Pac-Pomarnacki, ostatni właściciel tej okazałej rezydencji.
Powitanie i pożegnanie "Pana Tadeusza" (w tej roli występuje znany aktor i były minister kultury Remigijus Vilkaitis) odbywa się w Owancie już od dwóch lat. Pańskiej karecie będą się kłaniali i pastuszkowe (uczniowie miejscowego gimnazjum), i służba dworska na czele z ciwunem (dyrektor pobliskiej szkoły technologii i przedsiębiorczości). 

Jak twierdzi inicjatorka tego widowiska, dyrektor Muzeum Regionalnego w Malatach, Viktorija Kazlienė, ta kraina jezior, jak często określa się okolice Malat, latem przyciąga wielu mieszkańców dużych miast, stąd pomysł na zainaugurowanie sezonu turystycznego, symboliczne powitanie letnich gości i nawiązanie do historii. "Żartujemy, że pan z Owanty jako pierwszy zrozumiał i docenił piękno krainy malackiej i pierwszy założył tu swą letnią rezydencję. Dziś wielu idzie w jego ślady, ale owanckiego dworu jeszcze nikt nie prześcignął" - zapewnia V. Kazlienė, dumna z przywróconego do świetności ziemiańskiego dworku.

Owanta (lit. Alunta, Alanta) jest znana już od XV w., w 1581 r. król Stefan Batory obdarzył nią swego cenionego wodza wojsk węgierskich, pozostających na służbie Rzeczypospolitej, Kaspara Bekiesza (por. Góra Bekieszowa lub Góra Trzykrzyska w Wilnie). W latach 1598-1828 posiadłość należała do Radziwiłłów. Urodził się w niej m.in. Napoleon Nowicki, filareta, zesłany w 1839 r. na Syberię w związku ze sprawą Konarskiego. Napoleon Nowicki ożeniony był z Felicją Micewiczówną, wdową po Willamowiczu. Była to romantyczna wielka miłość, której Adam Mickiewicz poświęcił miejsce w "Pieśni filaretów". W Owancie odbywały się koncerty na potrzeby utrzymania placówek oświatowych, prowadzonych w Wilnie przez przez Teklę Iwicką, kuzynkę Napoleona Nowickiego. Tu też urodziła się jej siostra, Julia Iwicka, żona wybitnego geologa, absolwenta Uniwersytetu Moskiewskiego, odkrywcy złóż złota w górach Ałtaju, Mikołaja Bakszewicza (1824-1891). 


W 1828 r. posiadłość nabył Tadeusz Pac-Pomarnacki. Jego syn Aleksander rozpoczął budowę nowego pałacu, który przetrwał do dziś. Aż do wybuchu I wojny światowej dwór pozostawał ostoją kultury polskiej, ośrodkiem oporu przeciwko rusyfikacji, choć relacje z miejscowymi chłopami (Litwinami) często były napięte. W 1855 r. na uśmierzenie niezadowolonych poddanych Władysław Pac-Pomarnacki ściągnął nawet carskich husarów, którzy byli jeszcze bardziej bezlitośni w wymierzaniu kar. W 1858 r. chłopi napisali skargę z prośbą o wstawiennictwo do biskupa Macieja Wołonczewskiego (Valančius). Pięć lat później w tych okolicach stacjonowali także powstańcy, ale trudno podejrzewać, by wśród nich było wielu miejscowych chłopów...

Pac-Pomarnaccy nie wrócili do Owanty już nigdy po tym, gdy ewakuowali się przed nadchodzącą wojną w 1915 r. W okresie międzywojennym władze Republiki Litewskiej znacjonalizowały i rozparcelowały posiadłość, w dworze działała mleczarnia i biblioteka. Do XIX-wiecznej tradycji powrócono dopiero ostatnio, włączając się w ten sposób w ideę Nocy Muzeów - właśnie dziś litewskie muzea zapraszają na bezpłatne "nocne" zwiedzanie, a często i specjalne imprezy. Ta w Owancie rozpocznie się o 18.00.


Na podstawie (inf. i zdjęcia): muziejus.moletai.lt


Komentarze

#1 Jestem bratem Grzegorza

Jestem bratem Grzegorza (naszym bratem jest Stefan).Bylem wtedy z rodzicami i ze Stefanem w Nicei.Jak ktos ma wiedze na temat naszych przodkow to prosze o kontakt na:stefan-gayny@t-online.de

#2 Jestem bratem Grzegorza Gayny

Jestem bratem Grzegorza Gayny (naszym bratem jest Stefan) i bylem z rodzicami i ze Stefanem wtedy w Nicei.
Jak ktos ma wiedze na temat naszych przodkow to prosze o kontakt:stefan-gayny@t-online.de.

#3 To właśnie mój Tata (Wacław

To właśnie mój Tata (Wacław P-P)posiadał tam działkę przed II wojną (na północno - wschodnim brzegu wysuniętej najbardziej na północ zatoczki jez. Skajście ).
Co do domku - był mały i skromny ale dla Ojca i Znajomych na pewno był śliczny. Widziałam go w naturze jeszcze w 2000 roku - już był opuszczony - prawie w ruinie, a w 2002 roku był już rozebrany - tylko fundamenty zostały.

#4 Pomogłem przygotować album o

Pomogłem przygotować album o Owancie wspólnie z panią Wiktoria z Muzeum w Moletach. to są zdjęcia i wszystkie komentarze w języku polskim. Tadeusz Pac Pomarnacki miał 2 córki , Marikę (margareta) wyszła za węgierskiego hrabiego Hadvany i zamieszkali w Kanadzie na wyspie Sw. Edwarda. Natomiast Anna bezdzietna wyszła za Aleksiego Troubeckoy który zginął podczas rewolucji walcząc z bolszewikami , a Annie udało się uciec do francuskiej ambasady w Petersburgu, tam poznała Marquisa de Martemprey , za którego wyszła za mąż. Moja matka Krystyna Pac - Pomarnacka z Warszawy odwiedzało ją wraz z ojcem Henrykiem Gayny w Nicei. Miała 10 kotów z którymi rozmawiała w różnych językach aby je nie zapomnieć , na Węgrzech w czasie okupacji, pomagała polskim uchodzcom w przedostaniu się do Francji Tadeusz bywał w Naszym pałacu w Staninie Wesołówka pod Łukowem jak i w mieszkaniu Władysława Pac - Pomarnackiego przy ul. Nowogrodzkiej 32 w Warszawie, Tadeusz zaginął podczas Powstania Warszawskiego zapewne został rozstrzelany i spalony lub zginął podczas nalotów zasypany gruzem ?

#5 Byłem w Owancie, podróżując

Byłem w Owancie, podróżując śladami mej rodziny na Litwie. Tekla i Julia Iwickie były siostrami mego pradziada, Roberta Iwickiego, pochowanego w Wilnie na Cmentarzu Bernardyńskim.

#6 Piekne sa te litewskie

Piekne sa te litewskie chalupki..

#7 Może to tylko zbieżność

Może to tylko zbieżność nazwisk ale Pan Pac-Pomarnacki do 1944r posiadał działkę letniskową i śliczny dom nad Jez Skajście w miejscowości Karaciszki rejon Trocki.Stacja kolejowa Karaciszki leży na trasie Wilno -Landwarów - Zawiasy [które przed wojną były punktem granicznym z Litwą]. Może ktoś z Jego rodziny przeczyta ten wpis i uzupełni informacje.

Sposób wyświetlania komentarzy

Wybierz preferowany sposób wyświetlania odpowiedzi i kliknij "Zachowaj ustawienia", by wprowadzić zmiany.