Paszport Litwina zamiast obywatelstwa

Premier Saulius Skvernelis sceptycznie ocenia zarejestrowaną w sejmie inicjatywę Paszportu Litwina. Jego zdaniem problem należy rozwiązać od podstaw i zalegalizować wreszcie podwójne obywatelstwo.

"Myślę tak - rozwiążmy kwestię związaną z posiadaniem podwójnego obywatelstwa i nie trzeba będzie wymyślać jakichś «nowinek»" - we wtorek, 8 sierpnia w rządzie skomentował dziennikarzom zarejestrowany w sejmie projekt.

Były prezydent Valdas Adamkus twierdzi, że proponowany przez rządzących Paszport Litwina nie zastąpi obywatelstwa. "Jest to rozwiązanie kompromisowe, jednak w żadnym wypadku nie rozwiązuje zasadniczego problemu (podwójnego obywatelstwa). Do jego rozwiązania dąży wychodźstwo, które wierzy, że Litwa jest jego częścią. Wszyscy przecież chcemy, by emigranci byli pełnoprawnymi obywatelami Litwy" - powiedział V. Adamkus. 

Przedstawiciele sejmowej opozycji mają wątpliwości odnośnie do tego, czy proponowany przez rządzących Paszport Litwina byłby odpowiednią alternatywą dla podwójnego obywatelstwa.

Liberał Eugenijus Gentvilas i konserwatysta Andrius Kubilius twierdzą, że Paszport Litwina byłby raczej symbolicznym sposobem na utrzymanie więzi emigrantów z Litwą.

"Dostrzegam w tym znaczenie raczej symboliczne, a nie dotyczące treści" - powiedział A. Kubilius, dodając, że "chłopi" i socjaldemokraci poszukują sposobów uniknięcia zarzutów odnośnie do nierozwiązywanej kwestii podwójnego obywatelstwa.

"Nie sądzę, by zamiana podwójnego obywatelstwa na Paszport Litwina była najodpowiedniejszym rozwiązaniem" - dodał polityk.

Liberał E. Gentvilas inicjatywę części rządzących postrzega "jako gest symboliczny". "Nie jest zły, ale na pewno nie wystarczający" - powiedział. "Nie sądzę, by była to właściwa alternatywa dla podwójnego obywatelstwa, jeżeli ludziom nie przyzna się pełni praw obywatelskich" - dodał.

Prezes Światowej Wspólnoty Litwinów Dalia Henke pogratulowała inicjatywy rządzących związanej z Paszportem Litwina, jednakowoż w kwestii rozwiązywania tego problemu zaapelowała, by nie zaniechano również dyskusji na temat podwójnego obywatelstwa. Dodała, że owszem Paszport Litwina pomógłby emigrantom utrzymać więzi z Litwą, nie czuliby się jednak pełnowartościowo ze względu na niemożność udziału w życiu politycznym kraju.

Konstytucja kraju zezwala na powołanie instytucji Paszportu Litwina, jednak niektóre szczegóły projektu zaproponowanej przez rządzących ustawy przyszłoby zapewne zmienić, by były zgodne z ustawą zasadniczą - twierdzi ekspert prawa konstytucyjnego prof. Vytautas Sinkevičius.

"Konstytucja zakłada, że każdy Litwin może zamieszkać na Litwie. Oznacza to, że Konstytucja wyszczególnia pochodzenie etniczne jako podstawę, która zezwala na przyznanie mu pewnych przywilejów w kwestii przybycia do państwa litewskiego. Oznacza to, że sam dokument (…) może być" - powiedział były sędzia Sądu Konstytucyjnego.   

Zgodnie z założeniem autorów projektu posiadaczowi Paszportu Litwina przysługiwałyby prawie wszystkie prawa obywatelskie - nie mógłby jedynie kandydować i głosować w wyborach, za wyjątkiem udziału w wyborach do rad samorządowych. 

Zarejestrowany we wtorek, 8 sierpnia przez Ramūnasa Karbauskisa, Andriusa Palionisa, Eugenijusa Jovaišę, Juozasa Bernatonisa i Arūnasa Gumuliauskasa projekt zakłada, że osoby z Paszportem Litwina miałyby prawo do odtworzenia, przywrócenia lub nabycia w uproszczonym trybie litewskiego obywatelstwa. 

Oprócz tego, posiadacze Paszportu Litwina mogliby na stałe mieszkać oraz pracować na Litwie, przysługiwałyby im też m.in. ulgi w dziedzinie oświaty. 

Proponowany projekt zakłada, że Paszport Litwina mogłyby otrzymać wszystkie osoby pochodzenia litewskiego. Za takowe uważani są ci, których rodzice lub dziadkowie lub jeden z rodziców bądź dziadków są Litwinami i którzy sami uważają się za Litwina i deklarują ten fakt w formie pisemnego oświadczenia.

W sejmie w ostatnim czasie rozważana jest możliwość znacznego rozszerzenia listy osób, które mogłyby się ubiegać o podwójne obywatelstwo - Litwy i innego państwa. Po dyskusjach parlament zwrócił się do Sądu Konstytucyjnego o wyjaśnienie, czy można by było w drodze ustawy zalegalizować prawo do podwójnego obywatelstwa obywatelom Litwy, którzy po odzyskaniu przez Litwę niepodległości wyjechali do państw Unii Europejskiej i NATO. 

Sąd Konstytucyjny wyjaśnił wcześniej, że podwójne obywatelstwo możliwe jest tylko w poszczególnych przypadkach, a rozszerzenie ich listy możliwe by było wyłącznie po zmianie Konstytucji. Artykuł ws. obywatelstwa można zmienić jedynie w drodze referendum. 

Na podstawie: bns.lt, delfi.lt