Pierwszy pociąg na stacji w Wilnie


Budynek dworca w WIlnie w XIX w. / fot. Wikipedia
4 września 1860 roku na stację kolejową w Wilnie wjechał pierwszy pociąg. Wilno było jedną z pośrednich stacji na trasie budowanej wówczas Kolei Warszawsko-Petersburskiej. Sam budynek dworca powstał w 1862 roku i przetrwał aż do II wojny światowej, kiedy to uległ znacznemu zniszczeniu. Został odbudowany w 1950 roku, a w 2000 roku ponownie odnowiony. Dziś służy nie tylko pasażerom, ale również turystom odwiedzającym znajdujące się w nim Muzeum Kolejnictwa.
"Jedzie, jedzie" - tymi słowami mieszkańcy Wilna 4 września 1860 roku powitali pierwszy pociąg przybyły do miasta. W "Kronice guberni wileńskiej" (ros. „Памятная книжка Виленской губернии”) zapisano, że tego dnia, w słoneczną niedzielę, wileńska społeczność od samego rana zbierała się w miejscu, w którym miał zatrzymać się pociąg z Dyneburga. Panowała atmosfera szczególnej ekscytacji. Około godziny 12.45, z pobliskiej stacji Bezdany (lit. Bezdonys), na której do kotła parowozu po raz ostatni wlano wodę, a na platformę załadowano drewno, do Wilna po raz pierwszy przyjechał pociąg.

Nie wiadomo, jakiego typu był to parowóz. Pierwsze, dwucylindrowe składy zakupione dla Kolei Warszawsko-Petersburskiej ważące ok. 30-32 tony wyprodukowano w latach 1857-1860 w Anglii i Francji. Rosyjskich lokomotyw zaczęto używać dopiero pod koniec XIX wieku, dlatego najprawdopodobniej do Wilna zawitał jeden z zachodnioeuropejskich modeli. Jednak na regularne kursy pociągów przez Wilno trzeba było poczekać jeszcze nieco ponad pół roku, co wynikało z prac prowadzonych na innych odcinkach budowy Kolei Warszawsko-Petersburskiej, w skład której wchodziła wileńska stacja.

W 2015 roku, z okazji 155-lecia rocznicy przybycia pierwszego pociągu do Wilna, na stołecznych peronach przygotowano historyczną rekonstrukcję tego wydarzenia. Pisaliśmy o tym tutaj.

Budowę Kolei Warszawsko-Petersburskiej rozpoczęto w 1851 i zakończono w 1862 roku, z krótką przerwą spowodowaną wybuchem wojny krymskiej w 1853. Trasa biegnąca od Petersburga przez Gatczynę, Ługę, Psków, Dyneburg, Wilno, Grodno do Warszawy miała około 1250 kilometrów. Druga linia zaczynająca się w Wilnie prowadziła przez Kowno do Ejtkun (dziś przejście graniczne w Kybartai na granicy z obwodem kaliningradzkim). Ostatecznie kolej z Wilna do Petersburga i Ejtkun została otwarta 15 marca 1862 r., a 15 grudnia tego samego roku pasażerowie mogli już korzystać z całej trasy z Petersburga do Warszawy. W tym czasie stawiano na Litwie kolejne dworce i wytyczano nowe drogi kolejowe. W latach 1859-1862 wybudowano 21 dworców, w tym m.in. w Kownie, Landwarowie, Oranach (lit. Varėna), Ignalinie, Rudziszkach.

"Starsi ludzie jeszcze pamiętają, jak w 1862 roku z Wilna zaczęły jeździć pierwsze pociągi do Warszawy i pruskich granic (...). Ile tam było dziwów, gadania, a nawet strachu - trudno opisać. Ludzie nie potrafili zrozumieć, jak to może być, żeby tyle wozów, dużych i ciężkich, z ludźmi i towarami, mogło poruszać się bez koni" - tak początki ery kolejowej na Litwie opisuje w swojej książce "Maszyny parowe i koleje żelazne" Wiktor Olszewski.

Kolej Warszawsko-Petersburska była drugą (po Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej) drogą żelazną przebiegającą częściowo na ziemiach Królestwa Polskiego, a zarazem czwartą w całym Imperium Rosyjskim.

Na podstawie: tv3.lt, wikipedia.pl