Po litewsku o Polsce i Polakach, czyli "Jogailos akmuo Lenkija" Rimvydasa Valatki

Jak mówi Rimvydas Valatka, nie jest to bynajmniej przewodnik, lecz książka - próba zrozumienia Polaków i Polski, z którą Litwę łączą długie lata historii. W dziejach obojga narodów były momenty tak wielkiej chwały, jak również tragiczne. Książka powstała w wyniku licznych podróży po Polsce i spotkań z różnymi osobami: intelektualistami, politykami, biznesmenami.

Rozmówcami Valatki byli: reżyser Krzysztof Zanussi, aktor Andrzej Seweryn, prezydent Lech Wałęsa, redaktor naczelny Gazety Wyborczej Adam Michnik, kardynał Henryk Gulbinowicz czy legenda "Solidarności" Henryka Krzywonos, prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz. Autor rozmawiał z nimi jednak nie tyle o polityce i historii, co o sprawach codziennych: o tym, co Polacy jedzą, co piją, jakie mają poczucie humoru, co ich śmieszy, a co jest tematem tabu, co można znaleźć w szafie każdej kobiety w Polsce, kiedy w Polsce zwycięży feminizm. Chciał się dowiedzieć, o czym myślą, jak postrzegają te czy inne wydarzenia i postaci historyczne. Jak zaznacza Rimvydas Valatka - bez jakichkolwiek uprzedzeń.

Autor książki "Jogailos akmuo Lenkija" mówi, że wszystkie przeprowadzone przez niego rozmowy były bardzo ciepłe i serdeczne. W Polsce spotykał się z ogromnym zaintesowaniem i wręcz miłością do Wilna, Litwy i dziedzictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ubolewa jedynie, że prezydent Bronisław Komorowski nie znalazł dla niego czasu: pisarz miał do niego sporo pytań, między innymi o Żmudź, z którą przodkowie prezydenta byli związani.

Tytuł książki nawiązuje - jak to określił autor - do "dziwnej niemiłości Litwinów do Jagiełły". Jego zdaniem, Witold Wielki i Władysław Jagiełło byli wielkimi władcami: Witold był wybitnym dowódcą, Jagiełło - wybitnym politykiem, dzięli czemu uzupełniali się nawzajem. Valatka ubolewa, że na Litwie Jagiełło jest postrzegany jako zdrajca. Zresztą książka miała nosić bardziej dosadny tytuł: "Jogailos prakeiksmas Lenkija", czyli "Przekleństwo Jagiełły - Polska", ostatecznie więc złagodził go. Litewski dziennikarz i publicysta ma jednak nadzieję, że kiedyś Jagiełło i Witold "staną na jednym cokole". 

Książkę o Polsce i Polakach Rimvydas Valatka pisał z myślą o czytelnikach litewskich. Obecnie jest ona w czołówce najczęściej kupowanych tytułów. Autor ma nadzieję, że w przyszłości można ją będzie przeczytać również po polsku.

Na podstawie: versus.lt, bernardinai.lt, inf.wł.