Polskie napisy na ulicach owszem, ale w Niemczech

Byłem na wyspie Uznam, którą w poprzek przecina granica polsko-niemiecka. Na terytorium Polski znajduje się Świnoujście z portem, ale także ze wspaniałą szeroką plażą i licznymi hotelami oraz pensjonatami. Natomiast po niemieckiej stronie są śliczne - typowo uzdrowiskowe - miejscowości, takie jak Ahlbeck, Heringsdorf czy Bansin. Dla wygody mieszkańców i urlopowiczów uruchomiono przed kilkoma laty lokalną kolej, która łączy miasta po obu stronach granicy. Miłośnicy aktywnego wypoczynku mogą z kolei korzystać z szerokiej sieci ścieżek rowerowych. Można więc, nie zbaczając z drogi dla rowerów, gnać na dwóch kółkach z Niemiec do Polski i z powrotem.

Coś co mnie mile zaskoczyło, właśnie podczas jazdy rowerem w Niemczech, to wiele dwujęzycznych - po niemiecku i po polsku - napisów rozmieszczonych na tablicach przy ścieżkach rowerowych. Zresztą były one nie tylko tam. Znajdowały się na przeróżnych tablicach informacyjnych, w tym nawet na plaży. Na zewnętrznej tablicy jednej z restauracji widziałem również napisane zdanie w języku polskim, którego niestety, czego żałuję, nie sfotografowałem. A brzmiało ono: „W niedzielę rozpalamy grilla. Serdecznie zapraszamy gości z Polski!”.

Obok polskich napisów równie sympatycznym zaskoczeniem były reakcje niektórych niemieckich sprzedawców, którzy słysząc, że klienci są Polakami, mówili: dziękuję i proszę. Miłą niespodziankę, jaką jest obecność języka polskiego na wyspie Uznam, można sobie tłumaczyć oczywiście faktem, że to pogranicze, oraz obecnością turystów z Polski. Okazuje się jednak, że polski jest także obecny w - nazwijmy to - przestrzeni publicznej stolicy Niemiec, w Berlinie. Napisy po polsku coraz częściej można spotkać np. na dworcach. Widziałem też instrukcje w języku ojczystym w automatach do sprzedaży biletów.

Powie ktoś, iż to naturalne. W końcu mnóstwo Polaków odwiedza miasto nad Szprewą, a coraz więcej polskich firm i sklepów ma tu swoje biura i salony. Doda też zapewne, że choćby dla zwyczajnego komfortu turystów czy ludzi przyjeżdżających w interesach lub na zakupy należałoby umieścić informacje i instrukcje po polsku. I trudno się z takim, wydawać by się mogło oczywistym, poglądem nie zgodzić.

Niemniej, to co jest jasne dla Niemców, do których zresztą nie żywię jakiegoś specjalnego sentymentu, wcale nie jest tak jednoznaczne dla wielu Litwinów. Wilno co roku odwiedzają setki wycieczek z Polski. Dziesiątki tysięcy polskich turystów (jest bez porównania więcej niż Niemców, Hiszpanów czy Anglików) zostawiają w Wilnie niemałe pieniądze. Firmy z Polski, i to te z górnej półki, zainwestowały na Litwie grube miliony. Czy jednak w Wilnie gość z Macierzy ujrzy na dworcu bądź na ulicach napisy w języku mu ojczystym? Odwrotnie, raczej z trudem je odnajdzie. I tylko w nielicznych restauracjach kelner poda mu menu w języku polskim.

Przed laty, gdy w Wilnie, w którym prawie 20 procent mieszkańców stanowią Polacy, otworzono wreszcie Dom Polski, jego kierownictwo musiało stoczyć istną batalię o zgodę władz na umieszczenie na ścianach budynku napisów w języku polskim. Udało się. Wśród wielu zdań, jakie padły z ust urzędników, którzy nie chcieli wydać zgody na istnienie „niebezpiecznego” napisu po polsku na budynku Domu Polskiego, padło też takiej natury: "Jakby Polacy stanowili większość mieszkańców Wilna, to byśmy się zgodzili". Kuriozum! Można by dodać złośliwie, że gdyby Polacy byli większością w mieście, to pewnie nie musieliby pytać nikogo o zgodę.

No cóż, najwyraźniej w zjednoczonej politycznie i gospodarczo Europie zupełnie odmiennie traktuje się tak oczywiste kwestie jak używanie publicznie języków obcych niż państwowy. Być może wynika to z różnicy cywilizacyjnej. Nawet jeśli jednak, to zawsze warto równać w górę i doszlusować kiedyś do standardów Zachodu. Życzę tego władzom litewskim ze szczerego serca!