Pomnik "ojca narodu litewskiego" stanie przed budynkiem filharmonii


Budynek Litewskiej Filharmonii Narodowej, fot. wilnoteka.lt
Pomnik dr. Jonasa Basanavičiusa, sygnatariusza Aktu Niepodległości Litwy z 1918 r., nazywanego "ojcem narodu litewskiego", stanie przed budynkiem, w którym obecnie mieści się Filharmonia Narodowa, a w 1905 r. obradował Wielki Sejm Wileński. To właśnie to gremium, wysunęło wobec władz carskich postulat autonomii dla Litwy ze stolicą w Wilnie. Dyskusje na temat umiejscowienia pomnika trwały długo. Ostatecznie samorząd stołeczny przedstawił Kancelarii Rządu RL oraz Ministerstwu Kultury swoją decyzję.
We wrześniu samorząd stołeczny zorganizował publiczną dyskusję na temat tego, w jakim miejscu powinien stanąć pomnik Jonasa Basanavičiusa. Rozważano dwie opcje: skwer Sirvydasa obok Ambasady Francji i plac przed budynkiem filharmonii. Zdaniem stołecznych władz, zaletą tego drugiego miejsca jest to, że znajduje się ono na intensywnie uczęszczanym szlaku, prowadzącym w kierunku Ostrej Bramy. Obecnie jest tam parking, ale jeśli stanie tam pomnik, plac zostanie uporządkowany, zagospodarowany - w mieście pojawi się jeszcze jeden zadbany zakątek. A co najważniejsze, jest to miejsce bezpośrednio związane z odzyskaniem niepodległości przez Litwę.

Nie dla wszystkich uczestników dyskusji, która była kontynuowana w mediach i sieciach społecznościowych, argumenty te były przekonujące, niemniej jednak decyzja zapadła. Samorząd zgłosił w Kancelarii Rządu RL decyzję: pomnik Jonasa Basanavičiusa stanie przed filharmonią. 

Budowa pomnika J. Basanavičiusa została przewidziana w rządowym programie obchodów 100-lecia litewskiej niepodległości. Będzie to 3-metrowy posąg z brązu odlany według projektu rzeźbiarza Rapolasa Jakimavičiusa jeszcze w 1930 roku. Przed II wojną światową projekt ten nie został jednak zrealizowany.

Jonas Basanavičius żył w latach 1851-1927, był lekarzem i naukowcem, założycielem pisma litewskiego "Auszra", które uważane jest za pierwszą jaskółkę odradzającej się litewskości na terenach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Basanavičius odegrał też znaczącą rolę w procesie odradzania się litewskiej państwowości po latach zaboru carskiego. Stał on na czele litewskiej Taryby, która 16 lutego 1918 roku ogłosiła niepodległość państwa.

Na podstawie: lrt.lt