Wileńskie korporacje akademickie, cz. 5
Marcin Majewski, 5 kwietnia 2013, 09:58
Marszałek Polski Józef Piłsudski wśród członków korporacji Piłsudia, Wilno 1932 r., fot. wilnoteka.lt
Idea narodowa w latach trzydziestych zaczynała dominować w ośrodkach akademickich przedwojennej Polski. W Wilnie sytuacja wyglądała zgoła inaczej - co prawda dużym poparciem cieszyła się Młodzież Wszechpolska i Obóz Narodowo-Radykalny, lecz środowisko korporacyjne nie było jednolite. Myśl narodowa nie cieszyła się dużym poparciem wśród studentów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Za największych zwolenników ruchu narodowego wśród wileńskich korporacji uważa się Polesię i Filomoatię Vilenensis.
Początkowo korporacja miała działać tylko podczas okresów wakacyjnych i świątecznych - kiedy to studenci w większości wracają w rodzinne strony. Pomysł ten jednak nie sprawdzał się zbyt dobrze, gdyż już w grudniu 1926 roku Polesia przeniosła się do Warszawy. Okres działalności w stolicy poskutkował pozytywnie jedynie przyjęciem korporacji do Związku Polskich Korporacji Akademickich (największego zrzeszenia korporacji akademickich w Polsce). Podczas istnienia w Warszawie, Polesia nie rozwijała się - przez 3 lata istnienia w Warszawie przyjęła jedynie 3 członków.
Całkowicie nowy, owocny rozdział w historii Polesii rozpoczął się 22 maja 1929 roku, kiedy to przeprowadziła się ona do Wilna. Już na samym początku działalności w Wilnie Polesia otrzymała pokaźny zastrzyk nowych członków, korzystając na rozłamie w Vilenesii, z której wystąpiło 14 barwiarzy i 3 fuksów - o poglądach narodowych.
Fragment ul. Uniwersyteckiej (obecnie Universiteto gatvė), przy której swoje kwatery miały kopracje: Vilnensia, Piłsudia i Cresovia, fot. wilnoteka.lt
Niezwykle interesujące i dosadne w swoim przekazie są wydarzenia podczas komersu rocznicowego Vilensii. W komersie udział brały polskie korproacje z Wilna: Polonia, Polesia, Leonidania i Cresovia, zaproszono także przedstawicieli żydowskiej korporacji asymilatorskiej (także z Wilna) Unitania - pojawienie się przedstawicieli korporacji żydowskiej na uroczystościach wywołało protest Polesii i Leonidanii w postaci opuszczenia obchodów.
Ul. Dominikańska (obecnie Dominikonų gatvė) - pod numerem 13 (lub 15) mieściła się dawniej kwatera Cresovii, fot. wikipedia.org
Fakt ten odbił się szerokim echem w prasie i całym polskim środowisku akademickim (większość krytykowała Polonię i Cresovię), a w skali Wilna doprowadziło to do podziałów i złych stosunków między korporacjami - do Wileńskiego Koła Międzykorporacyjnego wstąpiły tylko 3 korporacje: Polesia, Leonidania i Filomatia Vilenensis (powstała w 1928 roku, podobnie jak Polesia odnosiła się do sytuacji na Kresach, przyjmując za swój cel umacnianie polskości na kresach wschodnich).
W 1937 roku senat Uniwersytetu Stefana Batorego zawiesił działalność Polesii na kilka miesięcy w związku z zamieszkami i wystąpieniami antysemickimi na teranie miasta i uczelni - członkowie korporacji brali udział w zebraniu Stronnictwa Narodowego, podczas którego wybuchła petarda - było to oficjalną przyczyną zawieszenia Polesii. W tym samym roku w życiu koproracyjnym Wilna dokonała się reaktywacja Conradii (powstałej z incjatywy prof. Feliksa Konecznego), założonej w 1926 roku, która od lat 30. praktycznie nie prowadziła działalności, jej kwatera mieściła się przy zaułku Kazimierzowskim.
Zaułek Kazimierzowski (obecnie Šv. Kazimiero gatvė) - pod numerem 3/16 znajodowała się kwatera Conradii, fot. wilnoteka.lt
Po antysemickich incydentach w Wilnie tymczasowo zdelegalizowana została także Młodzież Wszechpolska i Związek Narodowej Polskiej Młodzieży Radykalnej.
Istniały w Wilnie także korporacje jawnie sympatyzujące z drugą stroną politycznej barykady - Sanacją, mianowicie: powstała 1926 roku Piłsudia (początkowo jako Aquilania) i ostatnia założona w Wilnie korporacja Orientia - założona przy prywatnej Szkole Nauk Politycznych w Wilnie od 1933 roku.
Państwowa Biblioteka im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie (obecnie Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka) - w gmachu biblioteki mieścił się Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej i Szkoła Nauk Politycznych, fot. wilnoteka.lt
Oprócz wspomnianych wcześniej korporacji, działalność w Wilnie prowadziły także korporacje wydziałowe - zrzeszające studentów tylko jednego wydziału. Takimi były: Śniadecja (założona w 1926 roku) i Leonidania (założona w 1927 roku) przyjmujące tylko studentów Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Stefana Batorego. Wyjątkowa w skali kraju była korporacja Concordia Vilnensis, którą zasilali studenci Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Stefana Batorego.
Ul. Adama Mickiewicza (obecnie Gedimino prospektas) - pod numerem 22/17 mieściła się kwatera Concordii Vilnensis, fot. genealogia.okiem.pl
Na podstawie: ''Polskie korporacje akademickie w latach 1918-1939'', archiwumkorporacyjne.pl
