Litewscy Tatarzy uczcili Grunwald
"Dlaczego pomnik tu, w Rejżach? Ponieważ ta osada jest jedną z najstarszych tatarskich wsi na Litwie" - powiedział Wilnotece Adas Jakubauskas przewodniczący Związku Wspólnot Tatarów Litwy.
Przypomnijmy, że to właśnie wielki książę litewski Witold sprowadził na Litwę Tatarów (i Karaimów) na przełomie XIV i XV w.w. Początkowo jako cenieni wojownicy, a często także wierna straż przyboczna księcia Witolda, osiedlani byli w okolicach Wilna i Trok (np. wzdłuż rzeki Waki, dla obrony płd.-zach. strony stolicy przed Krzyżakami), potem także Kowna, Lidy, Krewa, Nowogródka i Grodna. Osadnictwo zwiększali tatarscy jeńcy wojenni, którzy przez kolejnych władców osadzani byli właśnie we wsiach tatarskich, gdzie zachowywali swą wiarę i kulturę. Ostatnie grupy emigrantów politycznych z Tatarszczyzny przybyły do WKL na początku XVI wieku.
Do dziś główne skupisko litewskich Tatarów przetrwało na Wileńszczyźnie (Sorok Tatary, Niemież), ale zachowały się także inne ośrodki - Bohoniki i Kruszyniany w Polsce (na Podlasiu) czy właśnie Rejże - stolica Tatarów Litwy w okresie międzywojennym.
"Pomnik odsłonięty dla upamiętnienia historycznej bitwy pod Grunwaldem, w której na stronie Polaków i Litwinów walczyli i ginęli również Tatarzy, nie będzie jedyny" - zapowiada Jakubauskas. Wspólnota Tatarska zastanawia się nad wzniesieniem pomnika bohaterskiego chana Dżalal ad-Dina, który przewodził jazdą tatarską w bitwie pod Grunwaldem, w podwileńskich Sorok Tatarach. W planach jest również wzniesienie meczetu w Wilnie oraz budowa Domu Kultury Tatarskiej w stolicy Litwy.
Uroczystości w Rejżach przyciągnęły do osady mnóstwo gości, w tym Tatarów z Polski i delegację Tatarów z Rosji. Można było obejrzeć reprodukcję obrazu Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem" w oryginalnych rozmiarach. Piękna słoneczna pogoda, melodyjne piosenki śpiewane przez zespoły tatarskie i litewskie kapele ludowe, konne popisy jeźdźców oraz nęcące podniebienie aromaty specjałów, przygotowanych przez mistrzów kuchni tatarskiej sprawiły, że nawet jeżeli nie płynie w Tobie tatarska krew, mogłeś poczuć się prawdziwym Tatarem...
Zdjęcia: Rajmund Rozwadowski
Montaż: Paweł Dąbrowski