Otwarcie wystawy w Pałacu Władców z udziałem marszałków sejmów Litwy i Polski


Obraz Wojciecha Gersona "Chrzest Litwy", fot. valdovurumai.lt
Od 26 września do 10 grudnia 2017 r. w Muzeum Narodowym Pałacu Wielkich Książąt Litewskich będzie eksponowany obraz polskiego malarza, rysownika, ilustratora - Wojciecha Gersona pt. "Chrzest Litwy". Obraz ten przez 100 był uznawany za zaginiony, obecnie jest eksponowany w Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II w Warszawie. Placówka ta udostępniła obraz na wystawę w Wilnie, poświęconą 630. rocznicy chrztu Litwy. Na uroczystym otwarciu wystawy będą obecni marszałkowie sejmów Litwy i Polski Viktoras Pranckietis i Marek Kuchciński oraz metropolita wileński arcybiskup Gintaras Grušas i arcybiskup metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz.
Wojciech Gerson (1831-1901) namalował "Chrzest Litwy" pod koniec XIX w., z okazji 500-lecia chrystianizacji Litwy. Jest to ogromne dzieło, mierzące prawie 7 na 4 m. Na tej powierzchni autor umieścił około 70 postaci. W centrum kompozycji jest ukrzyżowany Chrystus, zaś przy nim stojący z podniesionymi rękami chrzciciel Litwy - Jagiełło. Dookoła władcy zebrani są magnaci, szlachta polska i litewska, duchowieństwo, w oddali - Litwini przyjmujący chrzest.

Dla Gersona najważniejszym źródłem do zgłębienia tematu przedstawionego na tym obrazie były "Roczniki" Jana Długosza. Obraz namalowany jest techniką grisalle, tzn. z użyciem jedynie białych i brązowych farb. "Chrzest Litwy" był pokazywany na wystawach światowych w Paryżu w 1889 roku i w Los Angeles (USA) w 1894 roku, gdzie zdobył srebrne medale. Potem jednak przez 100 lat obraz był uznawany za zaginiony. W 1988 r. mieszkający w Szwajcarii Janina i Zbigniew Karol Porczyńscy ofiarowali obraz katedrze św. Jana w Warszawie. W związku z trudnościami umieszczenia tak dużego obrazu w katedrze, został on przekazany do Muzeum Kolekcji Jana Pawła II w Warszawie i umieszczony w Sali Gersona.

Muzeum zgodziło się wypożyczyć obraz Pałacowi Wielkich Książąt Litewskich na specjalną wystawę z okazji 630. rocznicy chrztu Litwy. Na oficjalnej wystawie w Wilnie odrestaurowany obraz będzie pokazywany po raz pierwszy po ponad 120 latach przerwy. 

Właściwa chrystianizacja Litwy miała miejsce w latach 1386-1387. Wiązała się z małżeństwem wielkiego księcia litewskiego Jagiełły z polską królową Jadwigą i jego koronacją. W Wilnie zlikwidowany został oficjalny kult pogański, zburzono świątynię i zgaszono wieczny ogień. Nastąpiło też uroczyste przyjęcie chrztu przez litewskich bojarów. W 1387 r. Jagiełło wydał przywilej fundacyjny dla diecezji wileńskiej, a papież Bonifacy IX zatwierdził fundację i mianował biskupa. Został nim Andrzej Wasiło. Warto podkreślić, że próby chrystianizacji Litwy podejmowane były już dużo wcześniej. Pierwszym ochrzczonym władcą był Mendog, który przyjął chrzest w 1251 r. Nie miało to jednak trwałych skutków zarówno dla dynastii, jak i kraju.

Na podstawie: lenkukultura.lt, valdovurumai.lt