Z archiwum

Chyba nikogo ani wcześniej, ani później Wilno i Litwa nie oczekiwały tak bardzo. Może nawet nie wszyscy byli świadomi tej wewnętrznej tęsknoty, podobnie jak nie wszyscy w tamtej chwili byli w stanie zrozumieć ową radość i łaskę, jakimi było spotkanie z Nim. Na pewno też nikt nie przybywał na Litwę z tak wielką Miłością, którą On wówczas, przed dwudziestu laty, obdarzał wszystkich, każdego wśród tłumów, jakie zalegały ulice i z zapartym tchem śledziły każdy Jego ruch przed telewizorami. Każdy gest, świadczący o tym, że właśnie nam oddał połowę swego wielkiego Serca.

W sobotę w Neapolu zmarł Marek Jackowski - kompozytor, muzyk, współtwórca zespołu Maanam - jednego z najlepszych zespołów w historii polskiego rocka. Jackowski w sobotę przeszedł bardzo rozległy zawał serca, którego już nie przeżył. Miał 66 lat. Jak donoszą media, pogrzeb muzyka odbędzie się we Włoszech w San Marino, bardzo szybko, bo już w niedzielę, następnego dnia po śmierci. Takie jest podobno życzenie obecnej rodziny muzyka. Marek Jackowski przez wiele lat był mężem solistki Maanam Kory Jackowskiej.

Kardynał Józef Glemp przez dwadzieścia trzy lata (1981-2004) przewodził Episkopatowi Polski i polskiemu Kościołowi. Stał na jego czele w czasie stanu wojennego, przemian ustrojowych w 1989 r. i integracji z Unią Europejską. Był też jednym z głównych architektów dobrych relacji, jakie do dziś łączą episkopaty Polski i Litwy. Przy poparciu kard. Glempa w 1996 r. w obu krajach powstały specjalne zespoły (rady) do spraw kontaktów wzajemnych - w Polsce Zespół Episkopatu Polski ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Litwy, na Litwie - Rada Episkopatu Litwy ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Polski (jedyna tego typu międzynarodowa rada przy Konferencji Episkopatu Litwy!). Ostatnio kard. Glemp dwukrotnie gościł na Wileńszczyźnie: w roku 2003, jeszcze jako prymas Polski, i w roku 2005, u swego imiennika, w Mejszagole...

5 grudnia Polacy z Wileńszczyzny uczcili 145. rocznicę urodzin Józefa Piłsudskiego. W Zułowie, miejscu jego narodzin na północ od Wilna, Związek Polaków na Litwie zorganizował kolejne obchody, które jednak… nie mają długiej tradycji. Po raz pierwszy od chwili rozpadu ZSRR większe uroczystości w tym dniu odbywały się tam przed pięciu laty, a poprzednio - w roku 1938…

Oficjalna wizyta prezydenta RP na Litwie zakończyła się w Ponarach. Złożono wieńce w polskiej kwaterze, zdawkowo podsumowano wizytę w rozmowie z dziennikarzami. Kolumna prezydenckiej delegacji, wyjeżdżając z lasu, skręciła w lewo w stronę lotniska na Porubanku. Ale auto z biało-czerwoną flagą i policyjną obstawą skręciło w przeciwnym kierunku i już po kilku minutach wjeżdżało do Białej Waki koło Wojdat. Zatrzymało się przy jednym z niewielkich bloków tuż obok polskiej szkoły rolniczej (dziś Wileńska Szkoła Technologii, Biznesu i Rolnictwa). Podobnie jak przed rokiem, już zupełnie prywatnie, Bronisław Komorowski ciasnymi schodkami wspiął się na trzecie piętro, gdzie czekała na bratanka jego ciocia, Stefania Maria Romer. Babcia pani Stefanii, Maria Ludwika z Römerów Römerowa (sic!) była rodzoną siostrą Elizy Ireny z Römerów hrabiny Komorowskiej, prababki prezydenta RP, jak też Michała Piusa Paschalisa Römera, znanego prawnika, współtwórcy Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie i patrona jednej z wileńskich uczelni. Panią Stefanię od dawna łączyły bliskie i serdeczne kontakty z kuzynem Zygmuntem Leonem Komorowskim, a potem także jego synem Bronisławem - często bywał w Białej Wace z rodziną, nawet gdy już piastował wysokie urzędy państwowe. W 2008 r. jedna z ostatnich przedstawicielek wielkiego i zasłużonego dla Litwy rodu (nosząca rodowe nazwisko!) wydała swe wspomnienia - śladami tej książki "Wilnoteka" odwiedziła panią Stefanię - osobę bardzo skromną, wręcz emanującą szlachetnym spokojem i dystansem do tego, co spotkało ją i jej najbliższych. Dziś postanowiliśmy przypomnieć naszym czytelnikom owo spotkanie.

"Otrzyjcie już łzy, płaczący, żale z serca wyzujcie. Wszyscy w Chrystusa wierzący, weselcie się, radujcie. Bo zmartwychwstał samowładnie, jak przepowiedział dokładnie. Alleluja. Alleluja, Niechaj zabrzmi: Alleluja!". Dziś Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego kończąca okres przygotowań i oczekiwań do świąt, czasu pełnego jakże barwnych, często już zapomnianych, pięknych wileńskich tradycji i zwyczajów. Niektóre z nich przypominają Panie z Izby Palm i Użytku Codziennego w Ciechanowiszkach.

Zmieniające się jak w kalejdoskopie wybory i ciągłe poszukiwanie przez Polaków "swego miejsca" na litewskiej arenie politycznej... Kuszące obietnice i poczucie obowiązku, wciąż nowi "zbawiciele ludu" i "cudotwórcy", niespełnione nadzieje i wewnętrzne rozterki, a czasem bezmyślny owczy pęd - wszystko to niejednokrotnie obserwowaliśmy na Wileńszczyźnie i na całej Litwie. Potem, podczas analizowania wyników tej demokracji, chciało się czasem śmiać, a czasem płakać.

A więc mamy nowego-starego prezydenta braci-Białorusinów, tylko... skąd my znamy takie „wybory”? Nie, nie myślę o zamierzchłych już czasach socjalizmu, który wciąż nie chciał zakwitnąć komunizmem (a „ogrodnicy” z tamtych czasów do dziś nieźle prosperują i w nosie mają wszelkie lustracje). Co prawda, u nas jeszcze nie pałują, ale już u braci-Litwinów owszem – nowa zabawa ludowa „riauszies”, premiera: styczeń`2009. Zresztą żadna to nowina, w takiej Grecji czy Francji policja też lubi uzasadnić wydatki, gdy się nadarza okazja... Ale powróćmy do Baćki.

Ze względu na swą tajemniczość, zakorzenienie w polskiej literaturze i rozbudowaną obrzędowość Dziady do dziś budzą wiele emocji. Jedni uznają je za obrzęd dawno zapomniany, wywodzący się i odnoszący do czasów pogańskich i starosłowiańskich, inni zaś wolą go łączyć z tradycją wczesnochrześcijańską i obstają przy tym, że niektóre elementy obrzędowości Dziadów do dziś są kultywowane na terenach Białorusi, Litwy, a nawet Polski.