Wystawa M.K. Čiurlionisa w Białymstoku

„Rok 2018 jest bardzo ważny dla państwowości polskiej, ale ważny jest też dla państwowości litewskiej, dlatego że w 1918 roku Litwa też odzyskała niepodległość. Bardzo to było ważne również dla Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa i ważne jest to też dla nas, a przez fakt, że wykształcił się u nas [w Polsce – przyp. red.], że żył u nas, że zmarł u nas, chociaż pochowany jest w Wilnie, nie przyswoiliśmy go sobie jako polskiego artysty, bo był rzeczywiście patriotą litewskimˮ – powiedziała na antenie Radia Biaystok dyrektorka Białostockiego Ośrodka Kultury Grażyna Dworakowska, która jest jedną z organizatorek wystawy.

Na ekspozycji będzie można zapoznać się z wieloma aspektami twórczości Čiurlionisa: od malarstwa i muzyki po fotografię. Zaprezentowane zostaną m.in. cykle dwóch sonat, które zostały „rozpisane na obrazyˮ. Dla artysty malarstwo i muzyka były ze sobą ściśle powiązane, dlatego bardzo często łączył obie dziedziny po to, aby z pomocą języka sztuki opisać świat. Jako malarz Čiurlionis znany jest przede wszystkim jako symbolista i jeden z prekursorów abstrakcjonizmu. Jego malarstwo wywarło ogromny wpływ na współczesną sztukę Litwy. W swojej twórczości sztuki plastyczne łączył z muzyką, dając obrazom muzyczne tytuły, takie jak sonata, preludium czy fuga. Uważał, że „nie ma granic pomiędzy sztukami. Muzyka łączy poezję i malarstwo, ma swoją architektonikę. Malarstwo może posiadać także takąż architektonikę jak muzyka i w farbach wyrażać dźwiękiˮ. Jest autorem ok. 300 obrazów, z których większość znajduje się w muzeum jego imienia w Kownie. Jako kompozytor stworzył ponad 300 utworów, głównie na fortepian, ale również na orkiestrę i kameralne zespoły.

Choć był artystą litewskim, we wczesnym okresie życia miał silne związki z Polską i polską kulturą. Jeszcze jako uczeń grał w nadwornej kapeli księcia Michała Mikołaja Ogińskiego w Płungianach, póżniej studiował w Warszawie: w Instytucie Muzycznym i Akademii Sztuk Pięknych. Mniej więcej do 30. roku życia Čiurlionis miał stosunkowo niewielki kontakt z litewską kulturą. Jego rodzinnym językiem był polski, w nim prowadził korespondencję. Twórczość autora była w dużym stopniu związana ze środowiskiem warszawskim. Dopiero kiedy w 1907 roku wyjechał do Wilna, rozpoczął naukę języka litewskiego i związał się z tutejszą społecznością. Ze względu na bardzo zły stan zdrowia wyjechał do sanatorium do podwarszawskiego Pustelnika, gdzie zmarł 10 kwietnia 1911 roku na zapalenie płuc. W Markach, niedaleko sanatorium, jest dziś ulica jego imienia. Został pochowany na wileńskim cmentarzu na Rossie.

„Jest to szczególna okazja, ponieważ ten artysta nie jest tak naprawdę pokazywany w Polsce. Obrazy są przepiękne, są też fotografie, które pod koniec życia wykonywał. Zobaczyć, jak myślał, jak malował artysta – to niezwykle ciekawe i inspirująceˮ – do obejrzenia wystawy zachęcała G. Dworakowska. „Myślę, że to będzie ważne nie tylko dla ludzi sztuki, dla artystów, którzy zajmują się malarstwem, żeby poznać tego artystę, przybliżyć go sobie, ale również [dla innych – przyp. red.] po to, żeby zobaczyć, jak można właśnie odbierać świat wszystkimi zmysłamiˮ – dodała.

W białostockim wernisażu wystawy swój udział zapowiedział m.in. wnuk Čiurlionis, pianista Rokaz Zubovas. Jak powiedziała G. Dworakowska, nie wiadomo jednak, czy zechce dać koncert. Wystąpi natomiast zespół folklorystyczny „Alnaˮ z Puńska.

Przy organizacji wystawy z Białostockim Ośrodkiem Kultury współpracują Narodowe Muzeum Sztuki w Kownie, które wypożyczyło obrazy, muzeum-dom Čiurlionisa w Wilnie oraz Konsulat Republiki Litewskiej w Sejnach.  

Więcej informacji na temat wystawy można znaleźć tutaj.


Na podstawie: centrumzamenhofa.pl, radio,bialystok.pl, inf. wł.