125 lat temu urodził się Tadeusz Bór-Komorowski
Tadeusz Bór-Komorowski urodził się 1 czerwca 1895 r. w Chorobrowie koło Brzeżan na Podolu w starej rodzinie ziemiańskiej Mieczysława Mariana Komorowskiego herbu Korczak i Wandy Prawdzic-Zaleskiej.
W 1913 roku ukończył gimnazjum we Lwowie. Następnie rozpoczął studia w wiedeńskiej Franz-Joseph-Militärakademie. Jak wspominał jeden z jego gimnazjalnych kolegów płk Kornel Krzeczunowicz, decyzja o wyborze wojskowej drogi kariery wynikała w przypadku Tadeusza Komorowskiego nie tylko z tradycji rodzinnych, lecz także coraz bardziej napiętej atmosfery politycznej w Europie.
„Tadzio Komorowski szybko się zdecydował: Polska będzie potrzebowała żołnierzy z prawdziwego zdarzenia – powiedział nam – i niezwłocznie po maturze zgłosił się do sławnej austriackiej akademii wojskowej” – wspominał Krzeczunowicz.
Od roku 1915 jako podoficer i oficer austriackiej kawalerii Komorowski walczył najpierw na froncie rosyjskim, a później włoskim. Już w 1916 r. został porucznikiem. Uważany był za specjalistę od stosowania kluczowej broni tej wojny – ciężkich karabinów maszynowych.
W 1918 roku przyjęto go do Wojska Polskiego. Walczył w wojnach z Ukraińcami i bolszewikami, dowodził Pułkami Ułańskimi. W 1924 roku został kwatermistrzem 8. Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego, a następnie zastępcą dowódcy. Przeniesiono go do Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie, gdzie był komendantem, a następnie do 9. Pułku Ułanów Małopolskich, w którym pełnił funkcję zastępcy dowódcy. W 1929 roku został dowódcą tego oddziału, trzy lata później awansował na pułkownika.
Podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 roku udało mu się uniknąć niewoli. Walczył pod Górą Kalwarią i Zamościem, następnie trafił do Krakowa. Tam stworzył Tajną Organizację Wojskową, która następnie przyłączyła się do ZWZ. W latach 1940–1943 był jednym z dowódców konspiracji, potem objął stanowisko Komendanta Głównego Armii Krajowej (po aresztowaniu generała Grota-Roweckiego).
Wzbudzał wiele kontrowersji wśród towarzyszy. To on podjął decyzję o odwecie na osadnikach niemieckich wysiedlających Polaków z Zamojszczyzny i pacyfikacji osiedli ukraińskich podczas rzezi wołyńskiej oraz zarządził rozpoczęcie akcji „Burza”. Był też odpowiedzialny za wydanie ostatecznego rozkazu o wybuchu Powstania Warszawskiego. W samym dowodzeniu zrywem nie brał udziału, podjął też próbę negocjacji ze stroną niemiecką, co spowodowało konflikt z Antonim Chruścielem. Za wszelką cenę nie chciał dopuścić do przyjęcia pomocy komunistów.
Po kapitulacji trafił do niewoli niemieckiej, skąd zwolniono go w 1945 roku. Pełnił obowiązki Naczelnego Wodza do listopada 1946 roku, następnie, w latach 1947–1949 był premierem rządu RP na uchodźstwie, a przez kolejnych pięć lat pełnił funkcję członka Rady Politycznej. Od 1956 był członkiem Rady Trzech. W ostatnich latach życia mieszkał w Londynie.
Zmarł podczas polowania w posiadłości jednego ze swoich brytyjskich przyjaciół 24 sierpnia 1966 r. Pochowany został w Londynie na cmentarzu Gunnersbury. 30 lipca 1994 r. jego szczątki spoczęły na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Podczas pogrzebu Jan Nowak-Jeziorański zacytował mało znaną wypowiedź Josepha Goebbelsa, któremu adiutant doniósł, że gen. Bór-Komorowski odmówił wydania rozkazu zaprzestania walki przez pozostałe po Powstaniu oddziały AK: „Co za naród! Ta Polska poprzez swoje dzieje nieustannie najeżdżana, okupowana, rozdarta, jej granice zniesione, życie narodowe zdławione, a jednak duch tego narodu przetrwał wieki, jak płomień wciąż bije w górę z popiołów i zgliszcz. Im groźniejsza nawałnica, tym większy żar”. Legendarny Kurier z Warszawy dodał: „Uosobieniem tego ducha stał się gen. Tadeusz Bór-Komorowski”.
Na podstawie: PAP, ciekawostkihistoryczne.pl
