180 lat temu urodziła się Maria Konopnicka


Na zdjęciu: Maria Konopnicka, fot. pl.wikipedia.org
180 lat temu, 23 maja 1842 roku, urodziła się Maria Konopnicka, wybitna poetka, pisarka i publicystka tworząca na przełomie XIX i XX wieku, działaczka na rzecz polepszenia losu osób biednych i wykluczonych. Była autorką licznych nowel i utworów dla dzieci, a także tekstu „Roty”, która stała się jedną z narodowych pieśni patriotycznych. Doceniając literacki dorobek Marii Konopnickiej oraz jej wkład w działalność patriotyczną, Sejm ustanowił rok 2022 Rokiem Marii Konopnickiej. W uchwale napisano, że Konopnicka była „jedną z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej”.

Jako poetka Maria Konopnicka zadebiutowała w czasopiśmie „Kaliszanin” w 1870 roku. Ważną pozycją w jej poetyckim dorobku był cykl „W górach” z 1876 roku, który został pozytywnie zrecenzowany przez Henryka Sienkiewicza.

Przepełnione patriotyzmem i liryką utwory M. Konopnickiej szybko zdobyły szerokie uznanie.

W latach 1881-1887 wydała trzy serie „Poezji”. Autorka nawiązywała do twórczości ludowej, a także do romantyzmu i tradycji biblijnej.

Znaczną część dorobku literackiego Konopnickiej stanowią zbiory opowiadań i nowel, wśród których najbardziej znane są: „Mendel Gdański”, „Nasza szkapa” i „Miłosierdzie gminy”.

Do dziś są popularne i wznawiane jej utwory dla dzieci: „O krasnoludkach i o sierotce Marysi”, „Stefek Burczymucha”, „O Janku Wędrowniczku” czy „Na jagody”.

Pisarka zajmowała się też reportażem, krytyką i eseistyką literacką.

W 1908 roku w miesięczniku „Przodownica” Konopnicka opublikowała „Rotę” – wiersz będący wyrazem sprzeciwu wobec polityki germanizacyjnej w zaborze pruskim. Śpiewany do muzyki Feliksa Nowowiejskiego wszedł do kanonu polskich pieśni patriotycznych.
 
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku „Rota” obok „Mazurka Dąbrowskiego” była brana pod uwagę przy wyborze hymnu narodowego. Na popularność utworu miało wpływ także uznanie, jakim w tym czasie cieszyła się M. Konopnicka.

Poetka zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie. Została pochowana w Panteonie Wielkich Lwowian na cmentarzu Łyczakowskim. Jej pogrzeb stał się manifestacją patriotyczną, w której wzięło udział niemal 50 tysięcy osób. Na cokole pomnika został wyryty fragment wiersza Marii Konopnickiej „Na cmentarzu”:

...Proście wy Boga o takie mogiły,
Które łez nie chcą, ni skarg, ni żałości,
Lecz dają sercom moc czynu, zdrój siły
Na dzień przyszłości...

Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej jeden z kraterów na Wenus na cześć poetki został nazwany „Konopnicka”.

Na podstawie: IAR