Historycy za odpolitycznieniem relacji

Powołane do życia w czerwcu tego roku Forum Dialogu Polsko-Litewskiego zrzesza przedstawicieli środowisk akademickich oraz ludzi kultury z Polski i Litwy. Celem Forum jest prowadzenie dialogu między Litwinami a mniejszością polską zamieszkującą Litwę, jak również pomiędzy Polakami a mniejszością litewską żyjącą w Polsce.

Gospodarz Forum, marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz wyraził nadzieję, że działalność Forum będzie kontynuowana, gdyż głos inicjatorów jego powołania jest "słuchany w Polsce i na Litwie".

Uczestnicy Forum są przekonani, że relacje polsko-litewskie, które w ostatnim czasie przybrały wyjątkowo negatywny charakter, należy po prostu odpolitycznić i pozostawić naturalnemu biegowi.

"Bardzo głęboko i bardzo gorąco apelujemy do wszystkich podmiotów gry politycznej, aby relacje polsko-litewskie w zbliżających się wyborach parlamentarnych nie stały się instrumentem w zdobywaniu głosów" - powiedział dziennikarzom jeden z uczestników środowego spotkania, prof. Dariusz Szpoper z Uniwersytetu Gdańskiego.

Wtórujący  mu prof. Krzysztof Buchowski z Uniwersytetu Białostockiego jest przekonany, że jednym z problemów napięcia pomiędzy Polską a Litwą są stereotypy. "Naszym zadaniem jest edukowanie i dbanie o to, aby nasze społeczeństwa wiedziały o sobie jak najwięcej, a nie karmiły się tylko z jednej strony mitami i stereotypami" - podkreślił Buchowski.

Z kolei prof. Rimvydas Petrauskas z Uniwersytetu Wileńskiego zaznaczył, że rolą środowisk naukowych powinno być zachęcanie elit politycznych, aby powstrzymały się od emocjonalnej retoryki i nie traktowały instrumentalnie problemów w relacjach polsko-litewskich. "Szczególnie jest to ważne w kontekście zbliżających się wyborów parlamentarnych zarówno w Polsce, jak i na Litwie. Politycy nie mogą traktować instrumentalnie tych problemów narodowościowych, które przez lata narosły między naszymi państwami" - powiedział R. Petrauskas.

Jedną z najbardziej dyskusyjnych kwestii w relacjach polsko-litewskich jest obecnie funkcjonowanie oświaty polskiej na Litwie. Litewski Sejm przyjął w marcu nowelizację ustawy o oświacie, która zakłada, między innymi, wprowadzenie w szkołach mniejszości narodowych, w tym polskich, przymusowej nauki części przedmiotów w języku litewskim. Zdaniem litewskich Polaków, taka nowelizacja jest początkiem końca polskiej szkoły na Litwie.

Problemem jest również zwrot ziemi. W większości rejonów Litwy zwrócono byłym właścicielom ziemię w ponad 90 procentach. Tymczasem w regionie wileńskim, zamieszkanym w większości przez Polaków, w ocenie niektórych specjalistów, ziemię zwrócono zaledwie w 50 procentach. Z kolei w Wilnie ziemię odzyskało tylko około 10 procent jej byłych właścicieli.

Na podstawie: PAP