Litwa wypłaci Platerom 408 tys. euro za znacjonalizowane dzieła sztuki
Według szacunków w należących do Platerów pałacach w Szwekszniach i odległych od nich o 5 km Wilkianach było 58 dzieł sztuki, m.in. słynny obraz Jana Rustema „Litwinka”.
Hrabina Felicja Laima Broel-Plater odzyskała należące niegdyś do rodziny jej męża pałace w Szwekszniach i Wilkianach, Litwa odmówiła jej jednak zwrócenia znacjonalizowanych w 1940 r. dzieł sztuki. Obrazy i rzeźby trafiły do litewskich muzeów, głównie do muzem „Alka” w Telszach. Spadkobierczyni rodu Platerów wystąpiła o odszkodowanie w wysokości 709 tys. euro. Nie doczekała jednak decyzji sądu – zmarła w 2015 r. Ostatecznie sąd przyznał kwotę o 300 tys. euro mniejszą.
Felicia Laima Broel-Plater własnych dzieci nie miała, jej spadkobiercy, dalsi krewni, to obywatele Litwy i USA, dwaj mieszkają w Chicago, jeden – w Wilnie. Jak poinformował adwokat rodziny Platerów Jonas Leikauskas, przyznana przez Wileński Sąd Okręgowy w marcu 2018 r. rekompensata w wysokości 408 tys. euro zostanie podzielona pomiędzy spadkobierców w jednakowych częściach. W tym tygodniu Gabinet Ministrów przyzna Ministerstwu Kultury środki na ten cel z Funduszu Rezerwowego Rządu.
Platerowie byli właścicielami majątków w Szwekszniach i Wilkianach od XVIII wieku. Zachowany do dziś pałac w Szwekszniach hrabia Adam Plater na cześć swojej żony nazwał „Villa Genowefa”, był też fundatorem miejscowego kościoła. Jego syn Jerzy w okresie międzywojennym w wyniku reformy rolnej został pozbawiony znacznej części majątku, a część parku przeznaczył pod budowę szkoły. W 1940 r. pałac został znacjonalizowany. Syn Jerzego Aleksander z żoną Felicją wyemigrował do USA, gdzie zmarł w 1997 r. Został pochowany w Szwekszniach, obok dziadka Adama.
Hrabina Felicia Laima Broel-Plater odzyskała należące niegdyś do rodziny pałace i je odnowiła. Co roku spędzała tam całe lato. Jest to jeden z nielicznych na Litwie przypadków odzyskania pałaców przez prawowitych właścicieli.
Na podstawie: BNS, kpd.lt, delfi.lt
