MSZ Polski przekazało oryginał traktatu ryskiego do Archiwum Akt Nowych
Zbiór archiwaliów, który został przekazany do Archiwum Akt Nowych, liczy około 700 dokumentów. Wśród nich są kluczowe traktaty dotyczące bezpieczeństwa Polski – m. in. traktaty sojusznicze z Rumunią i Francją z 1921 r. oraz polsko-niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy z 1934 roku. „Najważniejszym dokumentem przekazywanym ze zbiorów AAN jest traktat ryski, dokument który dał nam czas na wykształcenie pokolenia elity II Rzeczypospolitej, które walczyło w czasie II wojny światowej i dzięki któremu przetrwała nasza ojczyzna i pamięć” – powiedział wiceminister spraw zagranicznych Piotr Wawrzyk.
Dodał, że zadaniem urzędników MSZ jest dbanie o dorobek dyplomacji II RP i docieranie do wszystkich śladów jej działalności w archiwach na całym świecie.
„Finalnym aktem naszej pracy jest przekazanie tych dokumentów do Archiwum Akt Nowych. Historia jest bogactwem kolejnych pokoleń” – mówił wiceminister spraw zagranicznych.
Zwracając się do przejmującego archiwalia Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dr. Pawła Pietrzyka zapewnił także, iż MSZ w dalszym ciągu będzie podejmowało działania na rzecz upowszechniania wiedzy o dyplomacji międzywojnia, ponieważ jak zauważył „te dokumenty przechowują myśl, która przyświecała ówczesnym elitom naszego kraju”.
Wiceminister Wawrzyk nawiązał w swej wypowiedzi także do współczesnej polityki rosyjskiej.
„Traktat ryski miał także swoje pozytywy, ale jak pokazała historia, nie okazał się trwały. To lekcja, którą powinniśmy wyciągnąć z traktatów wersalskiego i ryskiego – dokumenty kończące konflikty powinny zawierać zapisy, które pociągną konsekwencje za ich łamanie dla reżimów, dyktatorów i tyranów. Nie możemy dopuścić do tego, aby taka sytuacja powtórzyła się w przyszłości” – zauważył minister Wawrzyk.
Fot. twitter.com/MSZ_RP/Barbara Wojciechowska
„Przekazane dziś dokumenty są istotnym elementem dziedzictwa historycznego. Wpisują się w realizowaną przez państwo polskie politykę historyczną” – powiedział wiceszef MSZ Arkadiusz Mularczyk.
Podkreślił, że należy odrzucić założenie, że trzeba „pozostawić historię historykom”, ponieważ „historia wpływa na obecne i przyszłe pokolenia”. Przekazane dziś dokumenty są istotnym elementem dziedzictwa historycznego. Wpisują się w realizowaną przez państwo polskie politykę historyczną” – powiedział wiceszef resortu dyplomacji.
Zaznaczył także, że „odczuwamy łączność z dawnymi pokoleniami i z dumą możemy mówić o tysiącletniej z górą tradycji państwowości polskiej”, której elementem było dotrzymywanie umów międzynarodowych. Jako przykład odmiennej postawy wymienił m. in. działania dyplomacji sowieckiej po zawarciu traktatu ryskiego, której przedstawiciele od początku zakładali, że nie będzie w pełni przestrzegany. Przypomniał, że traktat m.in. wyznaczał granice na wschodzie.
„Sowieci na jego mocy mieli również zwrócić skradzione dzieła sztuki, archiwa. Otrzymaliśmy tylko niewielką część tych dobór” – podkreślił A. Mularczyk. Dodał, że sowieckie zobowiązania nie uległy przedawnieniu i państwo polskie powinno dążyć do ich wyegzekwowania „od spadkobierców bolszewickiej Rosji”, ponieważ „jesteśmy to winni ojczyźnie i naszym poprzednikom, którzy nie zawahali się zapłacić najwyższą cenę za wolność swoją i naszą”. „Mogę obiecać, że nie zabraknie nam woli w dążeniu do tego celu” – podsumował.
Traktat ryski (lub inaczej pokój ryski), Traktat pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą, podpisany w Rydze dnia 18 marca 1921 r. (Dz.U. Nr 49, poz. 300) – traktat pokojowy zawarty między Rzeczpospolitą Polską a RFSRR i USRR, ratyfikowany przez Naczelnika Państwa marszałka Józefa Piłsudskiego 16 kwietnia 1921 roku. Obowiązywał od 30 kwietnia 1921, tj. wymiany dokumentów ratyfikacyjnych przez strony, co nastąpiło w Moskwie.
Podpisanie traktatu miało miejsce 18 marca 1921 o godz. 20:30 w Domu Bractwa Czarnogłowych w Rydze. Traktat składał się z 26 artykułów. Obydwie strony zobowiązały się w nim do nieingerowania w sprawy wewnętrzne drugiego państwa.
Traktat zakończył wojnę polsko-bolszewicką z lat 1919–1920, ustalał przebieg granic między tymi państwami oraz regulował inne sporne dotąd kwestie. Poprzedzony był Umową o preliminaryjnym pokoju i rozejmie między Rzecąpospolitą Polską a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Rad i Ukraińską Socjalistyczną Republiką Rad, podpisaną w Rydze 12 października 1920 roku.
Ustawowa ratyfikacja preliminariów pokojowych i rozejmu przez Sejm RP nastąpiła jednogłośnie 22 października 1920 roku, a dwa dni później to samo uczyniła Rosja radziecka. Samo zawieszenie broni weszło w życie już 18 października 1920 o 24:00.
Na podstawie: PAP, pl.wikipedia.org
