Pamięci Jana Obsta
Beata Bużyńska, 22 listopada 2010, 14:19
Jan Obst, z archiwum "Wilnoteki"
"Kto liczy na wdzięczność, tym samym utracił do niej prawo" - pisał Jan Obst, literat, wydawca pism, działacz i popularyzator historii ziemi wileńskiej. Nie przypuszczał, jak okrutnie z nim samym obejdzie się los. Jego prace i pisma zdeponowane są w największych bibliotekach Wilna, Warszawy i Krakowa, ale umierał w skrajnej nędzy, doszczętnie ograbiony i zniszczony przez sowietów. Druga rocznica wyświęcenia memoriału w Rubnie jest dobrą okazją, by przypomnieć o tym niezwykłym człowieku.
Jan Konrad Obst urodził się w 1876 roku w Lipsku, w Niemczech. W rodzinnym mieście skończył gimnazjum, później konserwatorium. Na uniwersytecie w Lipsku studiował historię kultury i ekonomię polityczną. W 1895 roku zadebiutował jako śpiewak operowy w operze w Lipsku.
W roku 1902 Jan Obst wyjechał do Petersburga, gdzie pracował w redakcji czasopisma "Kraj". Po zamknięciu tego czasopisma w 1910 roku Obst zaczął wydawać "Kwartalnik Litewski", który w Wilnie wydawano pod tytułem "Litwa i Ruś". Pracował też w redakcji "Dziennika Wileńskiego".
Dorobek pisarski Jana Obsta to ponad 20 książek i około tysiąca artykułów.
W roku 1911 Jan Obst kupił dom przy ulicy Bernardyńskiej w Wilnie, w którym w 1822 roku mieszkał Adam Mickiewicz. Po kilkunastu latach skrupulatnego zbierania pamiątek po Mickiewiczu Obst powołał do życia muzeum i przekazał w darze kamienicę Wileńskiemu Towarzystwu Nauk. Sam z żoną i matką przeniósł się do majątku Rubno koło Mościszek. Pamiątką po ich bytności w Mościszkach jest figurka Matki Boskiej, którą również tutaj sprowadził.
Od roku 1934 Jan Obst usunął się z działalności politycznej i społecznej. Mieszkając w Rubnie, pisał wspomnienia. Po tym, jak dworek został skonfiskowany przez władzę radziecką, przeniósł się do wsi Dziekaniszki. Zmarł zapomniany przez wszystkich, w nędzy i ubóstwie.
Projekt upamiętnienia miejsca spoczynku Jana Obsta powstał w końcu 2006 roku. W czerwcu 2008 roku na grobach Obsta, jego żony Róży z Miłoszewiczów i matki Marii z Sokołowskich stanęły granitowe pomniki i płyta pamiątkowa z epitafium.
Autorem pomników jest znany w Polsce plastyk Rafał Ciesielski, a ich wykonawcą wileńska spółka "Žybartuva". Sponsorem projektu był Zarząd Główny Związku Polaków na Litwie, Wileński Oddział Rejonowy ZPL, Senat RP, Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie", Konsulat RP w Wilnie, Samorząd Rejonu Wileńskiego, Unia Kredytowa Rejonu Wileńskiego, spółka "Airenai".
Na podstawie: Inf.wł.
