Pisarze chcą pozostawienia pomnika Petrasa Cvirki
„Kiedy sformułujemy wszystkie argumenty, sądzę, że już w najbliższym czasie, już w przyszłym tygodniu wyślemy list do ministra oraz do samorządu. Na razie niczego nie będę komentować” – powiedziała litewksiej agencji informacyjnej BNS przewodnicząca Związku Pisarzy Litwy Birutė Jonuškaitė.
Pomnik pisarza i komunisty Petrasa Cvirki znajduje się na skwerze między ulicami Pylimo i Pamėnkalnio. Konserwatyści jeszcze w poprzedniej kadencji domagali się przeniesienia go, jednak samorząd nie podjął w tej sprawie ostatecznej decyzji. Ci, którzy pozostali radnymi również w tej kadencji, sprawę przeniesienia pomnika wpisali do umowy koalicyjnej.
Paulė Kuzmickienė ze Związku Ojczyzny – Litewskich Chrześcijańskich Demokratów powiedziała, że rządzący zgodzili się na ogłoszenie konkursu na renowację skweru P. Cvirki, w czasie której pomnik prawdopodobnie zostanie usunięty. „Rozmawialiśmy trochę o tym, że można by ogłosić konkurs projektów artystycznych na renowację skweru i zobaczyć, jakie są pomysły. Główny akcent nie spoczywa na pomniku, ale wszyscy rozumiemy, że trzeba tę sytuację rozwiązać. Tak, przenieść” – powiedziała P. Kuzmickienė.
Zwolennicy przeniesienia pomnika uważają, że Petras Cvirka aktywnie współpracował z Moskwą od czasu pierwszej okupacji sowieckiej w 1940 roku. Jako prezes Związku Pisarzy Litwy doprowadził do usunięcia z niego kolegów o antysowieckich poglądach i donosił bezpiece.
Obrońcy pomnika uważają natomiast, że tę działalność P. Cvirki należy potraktować jako popełnione błędy i spojrzeć na niego przede wszystkim jak na utalentowanego klasyka litewskiej prozy, a nie zajmować się cenzurowaniem sowieckiego dziedzictwa.
Prawie tysiąc osób podpisało się pod petycją, w której stwierdzono, że pomnik P. Cvirki jest „symbolem okupacji i kolaboracji” i z tego względu powinien zostać przeniesiony. Wcześniej toczyła się publiczna dyskusja, podczas której pojawił się pomysł przeniesienia monumentu do miejscowości Klangiai k. Kowna, gdzie urodził się pisarz.
Zdaniem wnuka P. Cvirki, leśnika Aidasa Pivoriūnasa obecne głosy dotyczące przenienisienia pomnika najgłośniej wybrzmiewają wśród tych, którzy w miejscu skweru najchętniej widzieliby podziemny parking albo osiedle mieszkalne położone w doskonałej lokalizacji. Chciałby, aby – jeżeli pomnik zostanie faktycznie przeniesiony – na skwerze znalazło się więcej zieleni.
„Myślę, że w Wilnie brakuje terenów zielonych, tym bardziej że trudno za takie uznać skwer Reformatów, Park Sapiehów czy plac Łukiski. Zapomnijmy o pomniku P. Cvirki, uporządkujmy zieleń w samym centrum miasta i wilnianie za to podziękują” – mówił niedawno w wywiadzie dla lrytas.lt A. Pivoriūnas.
Twórczość literacka Petrasa Cvirki (1909–1947) zapoczątkowała realizm socjalistyczny w litewskiej literaturze. Sam autor przystąpił do Komunistycznej Partii Litwy w 1940 roku i poparł aneksję Litwy do ZSRR. Po jego śmierci władze sowieckie wzniosły w Wilnie pomnik ku jego czci. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1990 roku monument stał się przedmiotem wielu kontrowersji.
Na podstawie: BNS, lrytas.lt, pl.wikipedia.org
