Pogoń i słupy Giedymina w Starych Trokach
„Miejsce pod rzeźbę wybrane zostało przy rondzie na skrzyżowaniu, dlatego też konstrukcja miała być lekka, by nie zakłócała ruchu samochodów. Chciałem wykorzystać oba dawne symbole litewskie – Pogoń i słupy Giedymina. Tak się zrodziło „Skrzyżowanie historii” (lit. „Istorijos kryžkėlė“). Zastanawialiśmy się, czy nie należałoby pomalować rzeźby w odpowiednie kolory, ostatecznie jednak postanowiliśmy zachować naturalny kolor żelaza. Jest łatwiejszy w utrzymaniu i odpowiada obecnym poglądom na materiały” – genezę projektu wyjaśnia autor rzeźby Kęstutis Musteikis.
Uczcić w taki sposób – ustawiając pomnik – stulecie odrodzenia litewskiej państwowości i zrobić prezent dla mieszkańców Starych Trok postanowiła miejscowa spółka „Žvyro karjerai”.
„Jeszcze w 2017 roku postanowiliśmy, że w Starych Trokach powinna stanąć nowa rzeźba, która odzwierciedlałaby i symbolizowała wielowiekową historię tej miejscowości. Zaprosiliśmy do współpracy uznanego na Litwie i w Europie rzeźbiarza K. Musteikisa. Wybrane zostało miejsce – wysepka na rondzie. Wówczas to zrodził się pomysł rzeźby, która mogłaby reprezentować Stare Troki. Razem z panem Musteikisem nazwaliśmy rzeźbę „Skrzyżowanie historii” – opowiada dyrektor generalna przedsiębiorstwa Eglutė Survilaitė.
Stare Troki – druga znana stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego (miejsce stolicy z okresu panowania króla Mendoga – Voruta – nie jest znane, pierwszą znaną stolicą był Kiernów), w której opisany w kronikach krzyżackich „pogański władca o rycerskiej moralności” Kiejstut kontynuował rozpoczęte przez ojca Giedymina dzieło i dynastię Giedyminowiczów.
Historia powstania obu symboli państwowości – Pogoni i słupów Giedymina – jest ściśle związana z ziemią trocką. W czasach panowania wielkiego księcia litewskiego Kiejstuta i jego syna – wielkiego księcia litewskiego Witolda była ona głównym centrum administracyjnym, politycznym, kulturalnym oraz miejscem rezydowania wielkiego księcia litewskiego.
Pogoń jako herb wielkiego księcia litewskiego, a później – jako herb państwa, używana była od końca XIV wieku.
Słupy Giedymina po raz pierwszy w historii pojawiły się w 1397 roku na pieczęci wielkiego księcia litewskiego Witolda.
W uroczystości odsłonięcia pomnika w Starych Trokach w niedzielę, 29 lipca, udział weźmie Teatr Królewski z Trok, Wileński Teatr Seniorów, zespół folklorystyczny „Kūlgrinda” oraz Wileński Teatr Muzyki Dawnej i Tańca „Puelli Vilnensis”.
Na podstawie: madeinvilnius.lt
