"Dziady" w interpretacji Nekrošiusa na polskiej scenie narodowej

"Litwin pokaże "Dziady". To może być interesujące, do tej pory pokazywaliśmy "Dziady" w polskich kategoriach realizacyjnych, więc zobaczymy jak ten emocjonalny stosunek będzie wyglądał w relacji Litwina, który jest wybitnym, światowej klasy reżyserem" - rok temu zapowiadając premierę mówił Krzysztof Torończyk, dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie.

O "Dziadach" Eimuntas Nekrošius wspominał już osiemnaście lat temu. "Najbardziej kusi mnie Mickiewicz. Bardzo chciałbym zrobić "Dziady", choć boję się, że tego nie udźwignę. Ale wierzę, że kiedyś je zrobię" - mówił wówczas reżyser. "W latach 80., gdy pracowałem w Teatrze Młodzieżowym w Wilnie, zaproponowałem, że wystawię "Dziady", na co ministerstwo kultury powiedziało: "W żadnym wypadku". Nie uzasadnili odmowy. W tamtych czasach nikt nie mówił, dlaczego. Zresztą nikt też o to nie pytał. Wiadomo, o co chodziło: "Dziady" są antyrosyjskie, antyimperialne, jest tam dużo tematów na owe czasy zakazanych" - wspominał reżyser.

W 2015 r., kiedy w Polsce obchodzono jubileusz 250-lecia polskiego teatru, dostał propozycję z Teatru Narodowego w Warszawie. Litewskim mediom Nekrošius mówił, że przyjął tę propozycję z ogromną radością, choć nie ukrywał, że jest to dla niego wyzwanie: "Dziady" w Narodowym wystawiano już czterokrotnie, a ponadto "nieraz wszyscy bardzo się starają, dużo pracują, a efekt nie jest taki, jaki chciałoby się osiągnąć".

Aktor Grzegorz Małecki, odtwórca roli Gustawa-Konrada, mówi, że będzie to spektakl bardzo poetycki i bardzo metaforyczny, w pewnym sensie, jak na dzisiejsze czasy, wręcz niemodny: "Bez żadnych fajerwerków i wystrzałów pod publikę". "Reżyser nie kładzie szczególnego nacisku na wątki narodowowyzwoleńcze i patriotyczne, to nie jest istotą naszego przedstawienia. Nekrošius znalazł w "Dziadach" coś więcej, coś głębszego. Bardzo mi się to podoba. Na tle tego, co jest teraz w większości warszawskich teatrów, to przedstawienie będzie się bardzo wyróżniało. Jest o tym, z czym się boryka filozofia, sztuka, kultura i religia od tysięcy lat. To spektakl o poszukiwaniu Boga i upływającym czasie" - powiedział Grzegorz Małecki.

Aktor Marcin Przybylski, odtwórca roli Guślarza i Diabła podkreśla, że spektakl jest połączeniem ogromnej wyobraźni, niesamowitej wrażliwości i fantastycznie "wyrobionej techniki teatralnej". Inny z aktorów, Arkadiusz Janiczek, odtwórca roli Senatora, mówi, że zagranie w spektaklu Eimuntasa Nekrošiusa jest dla niego wyróżnieniem. Wspomina, że reżyser był długo wyczekiwany w Teatrze Narodowym: "Każdy chciałby mieć tę perłę w koronie, wziąć udział w przedstawieniu tego reżysera".

"To będą "Dziady" osobiste, dalekie od schematów i oczekiwań" - zapewnia Eimuntas Nekrošius.

Autorem muzyki do spektaklu jest Paweł Szymański, scenografii - Marius Nekrošius, kostiumów - Nadežda Gultiajeva, reżyseria światła - Audrius Jankauskas.

Eimuntas Nekrošius przez wiele lat związany był z Wileńskim Teatrem Młodzieżowym. Następnie utworzył swój własny zespół Meno Fortas. Pracował m.in. dla La Scali w Mediolanie, Teatro Argentina w Rzymie, Teatru Bolszoj czy Teatru Narodów w Moskwie. Współpracuje ze scenami wileńskimi: Narodowym Teatrem Dramatycznym i Litewskim Narodowym Teatrem Opery i Baletu. W Polsce pracował dla Teatru Wielkiego - Opery Narodowej, gdzie w 2013 r. wystawił operę Pawła Szymańskiego "Qudsija Zaher".

Na podstawie: narodowy.pl, culture.pl, polskieradio.pl, inf.wł.