Trwa tydzień noblowski, w tym roku bez nagrody literackiej
Tradycyjnie tydzień noblowski rozpoczął się od ogłoszenia w sztokholmskim Instytucie Karolinska laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. W tym roku są to Amerykanin James P. Allison i Japończyk Tasuku Honjo.
Prace laureatów medycznego Nobla 2018 przyczyniły się do rozwoju nowoczesnej immunoterapii, która aktywizuje układ odpornościowy do skutecznej walki z rakiem. Dzięki ich badaniom udaje się dziś znacznie przedłużać życie pacjentów z bardzo agresywnymi nowotworami.
We wtorek Komitet Noblowski Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk przyznał Nobla w dziedzinie fizyki. Tegorocznymi laureatami zostali Arthur Ashkin, Gerard Mourou i Donna Strickland. Badaczy doceniono za przełomowe wynalazki z zakresu wykorzystania laserów.
Osiągnięcia tegorocznych noblistów zrewolucjonizowały fizykę laserów, umożliwiając manipulowanie ekstremalnie małymi obiektami oraz obserwację skrajnie krótkotrwałych procesów fizycznych, chemicznych czy biologicznych. Wynalazki trójki laureatów odsłoniły niezbadane dotychczas obszary wiedzy i znalazły liczne zastosowania w przemyśle i medycynie.
Arthur Ashkin jest najstarszym laureatem spośród wszystkich dotychczasowych noblistów. Z kolei Donna Strickland jest pierwszą od 55 lat kobietą nagrodzoną Noblem z fizyki.
We środę poznamy laureata bądź laureatów w dziedzinie chemii. We czwartek drzwi Sali Giełdy w gmachu Akademii Szwedzkiej na Starym Mieście w Sztokholmie pozostaną zamknięte. W ich progu nie stanie sekretarz Akademii i nie ogłosi laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Decyzja o nieprzyznawaniu w tym roku tej nagrody ma związek ze skandalem, jaki wybuchł jesienią ubiegłego roku, gdy francusko-szwedzki fotografik i reżyser Jean-Claude Arnault, mąż członkini Akademii Katariny Frostenson, został oskarżony o gwałty oraz o to, że był źródłem przecieków o laureatach literackiego Nobla. Arnault przebywa obecnie w areszcie, trwa jego proces.
Według pełniącego obowiązki sekretarza Akademii Szwedzkiej Andersa Olssona w 2019 roku poznamy dwóch laureatów literackiego Nobla, w tym za 2018 rok. Jednak stanie się to tylko pod warunkiem, że Akademia załagodzi wewnętrzny konflikt, jaki wybuchł po aferze związanej z molestowaniem seksualnym i wybierze nowych członków.
W związku z brakiem konsensusu w Akademii Szwedzkiej grupa ludzi kultury stworzyła Nową Akademię i postanowiła przyznać „alternatywnego Nobla”. Sens powołania nowej nagrody jest jednak krytykowany, nie wiadomo też, jaką kwotę może otrzymać nagrodzony. Laureat tego wyróżnienia ma zostać ogłoszony 12 października.
Wśród finalistów do alternatywnej nagrody znaleźli się: Haruki Murakami (poprosił o wycofanie swojej kandydatury) oraz Neil Gaiman, a także mniej znane w Polsce: Maryse Conde – francuska pisarka urodzona w Gwadelupie (na polski przełożono m.in. jej powieść „Ja, Tituba, czarownica z Salem”) oraz kanadyjska autorka wietnamskiego pochodzenia Kim Thuy. Początkowo w grupie nominowanych była także Olga Tokarczuk.
W piątek uwaga świata przeniesie się do stolicy Norwegii, Oslo, gdzie Norweski Komitet Noblowski wskaże laureata Pokojowej Nagrody Nobla. To jedyny komitet noblowski, na który wpływ mają politycy – składa się on z pięciu osób wybieranych przez norweski parlament.
W poniedziałek, 8 października, w Sztokholmie poznamy laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii. To dodatkowa nagroda, o której nie wspomina w swoim testamencie Nobel. Z tego powodu formalnie nazywana jest nagrodą banku Szwecji im. Alfreda Nobla.
Na podstawie: PAP
