W wileńskim DKP wręczono nagrody laureatom Konkursu „Młodzież XXI wieku o młodzieży ponarskiej 1942”. Stowarzyszenie „Rodzina Ponarska”, Klub „Gazety Polskiej” Gdańsk II oraz V LO im. Z. Herberta w Słupsku w ten sposób uczciły 80. rocznicę pierwszego masowego mordu na polskiej młodzieży patriotycznej w podwileńskich Ponarach w maju 1942 r. Z całej Litwy nadesłano 34 prace. Największą popularnością cieszyła się kategoria plastyczna – wpłynęło aż 19 prac. Zwyciężył oszczędny w kolorach rysunek Beaty Klimaszewskiej z Gimnazjum im. J.I. Kraszewskiego w Nowej Wilejce przedstawiający młodą dziewczynę, składającą przysięgę ZWP. Drugie miejsce przypadło symbolicznej grafice Dominiki Pawłowej z Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie. Widzimy na niej samotnego ptaka siedzącego nad dołem kaźni. Artystka nawiązuje do ciszy, jaka zapanowała w Ponarach na wiele lat po egzekucjach. Trzecie miejsce zajęła kolejna uczennica z „Kraszewskiego” Kamila Alina Sawko. Na jej obrazku widzimy moment krwawej egzekucji młodych Polaków. W kategorii literackiej również zwyciężyli uczniowie Gimnazjum im. J.I. Kraszewskiego: Justyna Sosna, Beata Ławrynowicz i Mirosław Lubczenko. Zwycięskie prace to prozatorskie refleksje związane z rówieśnikami, którzy swoje życie oddali za wolną Polskę. Przyznano też jedno wyróżnienie dla ucznia Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie Jakuba Wojniłło w kategorii literackiej. Najmniej licznie obsadzoną była kategoria muzyczna. Zakwalifikowano do niej dwie prace, decyzją jury nie przyznano drugiego miejsca. Palmę pierwszeństwa zdobyła Anna Borkowska z Gimnazjum im. M. Balińskiego w Jaszunach z piosenką „Ponary” poświęconą Józefowi Jaroszewiczowi, który spoczywa gdzieś w Ponarach. Opatrzona przejmującym teledyskiem zdecydowanie zwyciężyła w tej kategorii. Trzecie miejsce zajęła harcerka Marta Sokołowska, która w klimatycznej scenerii zaśpiewała własny tekst do melodii piosenki harcerskiej „Tak jak ptaki”. Martą opiekuje się Aldona Sudenis z Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie. W ostatniej kategorii były oceniane prace multimedialne. Niemal maksymalną liczbę punktów zebrał uczeń gimnazjum w Jaszunach Tomas Michalcevičius. W etiudzie filmowej zastanawiał się, czym jest przestępstwo. Zdobywczyni drugiej lokaty Elżbieta Rosowska z wileńskiego „Kraszewskiego” zrealizowała krótki film o młodzieży, w którym zaśpiewała „Śpiewkę” Jacka Cygana. Trzecie miejsce to prezentacja multimedialna o Ponarach i młodzieży, która tam zginęła, autorstwa Iwety Rynkiewicz z gimnazjum im. T. Konwickiego w Bujwidzach. Zwycięskie prace opublikowano na stronie www.ponary.pl. Część z nich ukaże się drukiem w przyszłorocznej broszurze ponarskiej i zostanie zaprezentowana na wrześniowych konferencjach. /Przewodnicząca Jury Konkursu Maria Wieloch/
Nie było wypełnionej po brzegi Strefy Kibica w wileńskim DKP, nie było też pięknej gry Polaków na miarę zwycięstwa, albo przynajmniej remisu z Argentyną. Była porażka 0:2 i kibicowanie Saudyjczykom, którzy mieli powstrzymać Meksyk. Nie było pojedynku Lewandowski–Messi, był Messi–Szczęsny – i tu Polak na szczęście górował, obronił kolejny rzut karny. Nie było popisu rozkręcającej się z meczu na mecz Polski – tak jak w przypadku Argentyny, która zamknęła Polaków nie tylko na ich połowie, ale wręcz w polu karnym. Była „obrona Częstochowy” ze Szczęsnym w roli Kordeckiego i nawet zabrakło jakiegoś Kmicica, który by z ułańską fantazją potrafił zagrozić bramkarzowi Argentyny. Grupa wileńskich kibiców biało-czerwonych wyskakiwała z miejsc tylko wtedy, gdy po raz kolejny argentyński strzał był broniony lub mijał się z polską bramką, albo gdy na mniejszym ekranie Meksyk nie strzelał gola Arabom, czy też sędzia uznawał go za spalony. Mimo całego bólu egzystencji, jakim była dziś gra Polski z Argentyną, udało się jakoś obronić te „tylko” 0:2, a że Saudyjczycy pokazali Polakom, jak się gra do końca i w ostatniej minucie doliczonego czasu odgryźli się Meksykowi na 1:2, obydwie te drużyny zgodnie pakują walizki i opuszczają Katar, zaś Polska fetuje pierwsze od ponad 30 lat (Meksyk 1986) wyjście z grupy na Mundialu. Mecz 1/8 finału z Francją już w najbliższą niedzielę nie wróży nic dobrego, jeżeli Polacy nie udowodnią, że potrafią grać w piłkę, a nie bronić bramki. O pokonaniu mistrzów świata sprzed 4 lat (którzy po 2 zwycięstwach w grupie mogą pozwolić sobie przegrać rezerwowym składem) możemy chyba tylko marzyć, np. że jakimś cudem uda się dotrwać do karnych, a tam Szczęsny da firmowy popis. Ale przecież wszystkim kibicom z orłem na piersi chodzi też o to, by pamięci po mistrzostwach pozostało nie tylko wymęczone „wyjście z grupy”, ale i piękna gra, zostawiająca niedosyt „a mogliśmy wygrać!”. Dziś w meczu z Argentyną Kmicic jednak był, ale w swoim nieśmiertelnym westchnieniu „Kończ Waść, wstydu oszczędź!”. Któż jednak nie ma nadziei, że w niedzielę Ostra Brama będzie pękać w szwach – i wydarzy się kolejny cud... (WW)
W Domu Kultury Polskiej w Wilnie (DKP) w piątek, 25 listopada, odbyło się uroczyste otwarcie IX Dni Kultury Polskiej – koncert „Tribute To Romuald Lipko”. Utwory Romualda Lipki są pomnikami polskiej muzyki rozrywkowej. Wokaliści Grzegorz Wilk oraz Joanna Smajdor wraz z zespołem zaprezentowali podczas koncertu przeboje, które zna i śpiewa cała Polska, m.in. „Jolka, Jolka pamiętasz”, „Za ostatni grosz”, „Bal wszystkich świętych”, a także piosenkę spopularyzowaną przez Annę Jantar „Nic nie może przecież wiecznie trwać”. Małe otwarcie festiwalu, który potrwa do 29 listopada, odbyło się dzień wcześniej. Na scenie DKP wystąpił Teatr Dormana z Będzina ze spektaklem dla dzieci „Cicho”. W następnych dniach odbędzie się „Koncert Moniuszkowski — Drogi do niepodległej” z udziałem m.in. aktorki Mai Komorowskiej oraz opera „Tango” Michała Dobrzyńskiego w wykonaniu Warszawskiej Opery Kameralnej. Nowością tegorocznych Dni Kultury Polskiej jest Dzień Filmu Polskiego. W sobotę, 26 listopada, zaprezentowane zostaną cztery polskie produkcje: „Czarny młyn” Mariusza Paleja, „Nic nie ginie” Kaliny Alabrudzińskiej, „Amatorzy” Iwony Siekierzyńskiej oraz „Brigitte Bardot Cudowna” – najnowszy film Lecha Majewskiego.
W Narodowej Galerii Sztuki w Wilnie we środę, 23 listopada, odbyła się prezentacja filmu dokumentalnego „Anarchista w duchu św. Augustyna” przybliżającego sylwetkę dr. Jerzego Ordy – jednej z najbardziej charakterystycznych postaci XX-wiecznego Wilna, historyka i działacza społecznego. W czerwcu minęło 50 lat od śmierci Jerzego Ordy. „Wilnianin z wyboru”, „Humanista integralny”, „Człowiek paradoksu” – tak określali Jerzego Ordę ci, którzy mieli okazję go bliżej poznać. On sam jeszcze w okresie międzywojennym nazwał siebie „anarchistą w duchu św. Augustyna”, który swój „anarchizm” zamknął w bardzo krótkiej zasadzie: „Kochaj i rób, co chcesz”. „Prawdziwą jego specjalnością, miłością i zawodem była stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wilno. (…) Zastanawiam się, z kim później dyskutował, jeśli całe jego środowisko dokoła uniwersytetu, instytutów i bibliotek emigrowało. Może, zważywszy że przedmiot jego miłości, miasto barokowych kościołów zachowało się niezniszczone, język nie był dla niego najważniejszy i znalazł podobnych, co on fanatyków wśród litewskich wyznawców Wilna” – pisał o nim Czesław Miłosz. Scenariusz 55-minutowego filmu przygotowała dziennikarka „Kuriera Wileńskiego” Ilona Lewandowska. Postać Ordy widzowie poznają poprzez świadectwo osób znających go osobiście oraz tych, które mają podobne do niego pasje. W filmie udział wzięli: Krystyna Adamowicz, dr Rasa Antanavičiūtė, Alwida Bajor, ks. Wojciech Górlicki, prof. Zigmantas Kiaupa, Wojciech Piotrowicz, doc. dr Andrzej Pukszto, dr Vitalija Stravinskienė, Wojciech Zagała, Paweł Zienowicz. Film będzie można obejrzeć też w kinie Skalvija 7-10 grudnia 2022 r. Prezentacje odbywają się w ramach obchodów 700. rocznicy założenia Wilna.
W Wilnie w środę, 23 listopada, odsłonięto odrestaurowany i zrekonstruowany pomnik upamiętniający Szymona Konarskiego, powstańca listopadowego, działacza niepodległościowego. Pomnik został wzniesiony w 1924 roku w miejscu stracenia Konarskiego w 85. rocznicę jego śmierci. „W imieniu Rzeczpospolitej chciałabym podziękować wszystkim, którzy w ciągu dziesięcioleci o ten pomnik dbali, starali się o jego zachowanie. (…) Nasza pamięć historyczna, nasz patriotyzm zbudowane są przecież na pracy konkretnych ludzi, osób, które o tę pamięć dbają” – powiedziała ambasador Polski na Litwie Urszula Doroszewska. W uroczystości odsłonięcia zrekonstruowanego pomnika Szymona Konarskiego udział wzięli przedstawiciele polskiej placówki dyplomatycznej, wilnianie, przedstawiciele Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie i Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą” – inicjatorów odbudowy pomnika oraz uczniowie wileńskiego gimnazjum, któremu patronuje Szymon Konarski. Pomnik znajdujący się przy dzisiejszej ulicy Muitinės 35 zaprojektował profesor Uniwersytetu Stefana Batorego Juliusz Kłos. Przedstawia on głaz z wyrytym napisem: „Tu stracony bohater narodowy Konarski 27 lutego 1839 r.”. Niżej widnieje wyryty krzyż w wieńcu cierniowym, a jeszcze niżej inskrypcja: „Ale Polskę zbaw, Panie, Polskę wybaw, Boże”. Kamień przetrwał do dziś, natomiast duży orzeł z rozpostartymi skrzydłami, który był umieszczony na kamieniu, zaginął. „Dzisiaj pomnik wygląda tak jak dawniej, odnowiony z orłem wykonanym z brązu” – mówi Dariusz Żybort, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą. Prace na łączną sumę 122 tys. złotych wykonali litewscy specjaliści. Projekt dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Uroczysta msza św. przy otwartym oknie kaplicy Ostrobramskiej w niedzielę, 13 listopada, zgromadziła licznych wiernych przybyłych do stóp Matki Miłosierdzia, by dziękować za doznane łaski i prosić o dalszą opiekę i wsparcie. W Wilnie trwa tradycyjny odpust Opieki Najświętszej Maryi Panny, Matki Miłosierdzia – największe roczne święto ku czci Matki Bożej. Mszę św. pod przewodnictwem abp. poznańskiego Stanisława Gądeckiego, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski koncelebrowali biskupi Polski i Litwy, w tym – metropolita wileński abp Gintaras Grušas. Hasłem tegorocznego odpustu są słowa „Salve Regina” („Witaj, Królowo”), pochodzące z jednej z najstarszych i najpiękniejszych antyfon maryjnych. Na każdy dzień odpustu wybrano do rozważania poszczególne jej wersy. Odpust zainaugurowany został w sobotę, 12 listopada, modlitwą różańcową. Aż do następnej niedzieli włącznie w kaplicy Ostrobramskiej i w kościele pw. św. Teresy w różnych intencjach odprawionych zostanie ogółem ok. 40 mszy św. po polsku i po litewsku. Oprócz tego od poniedziałku do soboty w kaplicy Ostrobramskiej o godz. 17 sprawowane będą msze św. kolejno w językach niemieckim, włoskim, angielskim, hiszpańskim, francuskim i rosyjskim. Msza św. w języku białoruskim zostanie odprawiona w następną sobotę, 19 listopada, o godz. 15 w kościele pw. św. Teresy. Rozkład nabożeństw w języku polskim oraz transmisje mszy św. w ramach odpustu – na www.ausrosvartai.lt/pl. Msze św. w języku polskim transmitowane są również na Facebooku Wilnoteki.
W sali koncertowej Compensa w Wilnie w sobotę, 12 listopada, odbył się jubileuszowy koncert Piotra Rubika z okazji 25 lat jego pracy artystycznej. To było wyjątkowe muzyczne wydarzenie, podczas którego zaprezentowane zostały największe przeboje Piotra Rubika. W wybitni soliści wraz z Piotrem Rubikiem, Dolnośląską Orkiestrą Symfoniczną Filharmoników Jeleniogórskich i Wrocławskim Chórem Akademickim zaprezentowali też zupełnie nowe, a czasem nieoczekiwane interpretacje znanych utworów. Podczas koncertu wykonano dzieła mistrza jak „Psalm Kochania”, „Niech mówią, że to nie jest miłość”, „Psalm dla Ciebie”, „Nie wstydź się mówić, że kochasz” i wiele innych legendarnych piosenek. Piotr Rubik opowiedział ciekawe i zabawne historie związane z powstawaniem poszczególnych utworów, a nawet wciągnął publiczność do wspólnego śpiewania.
Podczas wieczornej uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości, połączonej z koncertem „Tango mych marzeń i snów” w wykonaniu Anny Dereszowskiej & GANG TANGO, która się odbyła w Domu Kultury Polskiej w Wilnie Ambasador Urszula Doroszewska wręczyła odznaczenia państwowe nadane przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę obywatelom Litwy zasłużonym dla rozwoju polsko-litewskiej współpracy, zaangażowanym w działalność na rzecz społeczności polskiej na Litwie oraz popularyzującym polską kulturę. Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP odznaczony został Stanisław Pieszko. Złotym Krzyżem Zasługi odznaczeni zostali: Vladimiras Gulevičius (pośmiertnie), Regina Janina Bućko, Regina Pakalniene, Halina Rawdo i Janina Wysocka. Dla grupy osób wręczone zostały też Srebrne Krzyże Zasługi oraz Brązowe Krzyże Zasługi. W ramach piątkowych obchodów w Wilnie główne uroczystości, tradycyjnie, odbyły się w południa na Rossie. Do mauzoleum marszałka Józefa Piłsudskiego przybyła 28. Sztafeta Niepodległości. Tegoroczna trasa – 161 km - prowadziła ze Żmudzi, gdzie się urodził prezydent RP Gabriel Narutowicz. W kościele Ducha Świętego w Wilnie odbył się koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu Chóru Uniwersytetu w Białymstoku. Uroczyste akademie, koncerty odbył się też w wielu miejscowościach Wileńszczyzny. Życzenia Polsce i Polakom złożyli przywódcy Litwy.
Z okazji Narodowego Święta Niepodległości na Rossa, przy mauzoleum Józefa Piłsudskiego, odbyły się w piątek, 11 listopada centralne uroczystości okolicznościowe. Kwiaty przy płycie Piłsudskiego złożyli przedstawiciele polskiej placówki dyplomatycznej na Litwie oraz społeczności polskiej. W uroczystościach udział wzięli też żołnierze Polskiego Kontyngentu Wojskowego (PKW) „ORLIK-11”, który stacjonuje w litewskiej bazie lotniczej w Szawlach. „W dniu święta Niepodległości kolejny raz zbieramy się tutaj na Rossie, aby oddać wspólnie hołd tym, którzy o naszą niepodległość wywalczyli i obronili ją. Był to straszny czas, czas wojny światowej, kiedy zmieniał się układ sił w Europie. Nasi wrogowie chcieli, abyśmy nie istnieli, aby Polski nie było. Jednak, dzięki odwadze i determinacji Polaków, udało się odzyskać i umocnić nasze państwo” – powiedziała ambasador Polski na Litwie Urszula Doroszewska przemawiając do zebranych. Ambasador wskazała, że „dziś nasze oczy zwrócone są na Ukrainę i widzimy podobieństwo naszej ówczesnej walki do tej, jaką dzisiaj toczy Ukraina”. „Rosja podważała podstawy istnienia państwa i narodu polskiego, tak jak dzisiaj robi to propaganda Putina wobec Ukrainy” – podkreśliła Doroszewska. Szefowa polskiej dyplomacji w Winie przypomniała, że „Polska i Litwa są dziś w Unii Europejskiej i NATO i mają najlepsze w historii relacje”. „Nie zawsze tak było, co tylko uświadamia nam, że nigdy nie możemy pozwolić się podzielić. Razem jesteśmy silniejsi i razem zwyciężamy” – powiedziała ambasador. Gratulacje Polsce i Polakom z okazji narodowego święta złożyła przewodnicząca litewskiego parlamentu Viktorija Čmilytė-Nielsen oraz premier Ingrida Šimonytė. Prezydent Litwy Gitanas Nausėda z małżonką Dianą w dniu Święta Niepodległości Polski gości w Warszawie.
W sobotę, 5 listopada, w Centrum Kultury w Nowej Wilejce odbyły się dwa jubileuszowe koncerty Polskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Ojcowizna”. Na scenie wystąpiło ponad 120 osób. Miłośnicy ojczystego folkloru i kultury ludowej mogli podziwiać niepowtarzalną interpretację polskich piosenek i tańców ludowych. Założycielką zespołu i kierowniczką artystyczną „Ojcowizny” jest Wioletta Leonowicz. Grupą taneczną kieruje Teresa Andruszkiewicz, a kapelmistrzem jest Krzysztof Stankiewicz. Pomysł utworzenia zespołu zrodził się po niespodziewanej śmierci Gabriela Jana Mincewicza, kierownika i dyrygenta Polskiego Zespołu „Wileńszczyzna”. W repertuarze „Ojcowizny” są jego teksty, utwory patriotyczne i religijne oraz polski folklor z terenów Wileńszczyzny.
Na najstarszych wileńskich nekropoliach, na Rossie i na cmentarzu Bernardyńskim we wtorek, 1 listopada, wzorem lat poprzednich, zapłonęło ponad 12 tys. zniczy zebranych podczas społecznej akcji zorganizowanej przez Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą. „Trzeba pamiętać o tych grobach, o ludziach w nich spoczywających, bo to część naszej pamięci, naszej historii, przeszłości, ale też przyszłości” – mówili uczestnicy akcji. W tym roku najwięcej zniczy na wileńskie nekropolie przekazała Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” – 2 tys. 600 oraz Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie – 2 tys. 95. Poszczególne osoby przekazały też po kilka zniczy. Lista darczyńców jest bardzo długa. Akcja zbierania i zapalania zniczy zapoczątkowana przed ponad dziesięciu laty, początkowo dotyczyła tylko Rossy. Od kilku lat znicze zbierane są też na rzecz cmentarza Bernardyńskiego.
Uroczyste otwarcie VI edycji Międzynarodowego Festiwalu Monospektakli „MonoWschód” we czwartek, 27 października, odbyło się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Osiem spektakli i trzy recitale piosenki aktorskiej w wykonaniu artystów z Litwy, Polski, Ukrainy, Niemiec, Anglii i Szkocji, jak również – warsztaty, rozmowy pospektaklowe i spotkania z artystami złożą się na tegoroczny program festiwalu, który potrwa do niedzieli, 30 października, włącznie. Większość przedstawień i występów będzie miała miejsce w Wilnie – w Domu Kultury Polskiej, kawiarni-restauracji „Sakwa” i Wileńskim Teatrze Starym (d. Teatr na Pohulance, ul. J. Basanavičiaus 13), jeden ze spektakli widzowie będą mogli obejrzeć w Rudominie, a publiczność w Trokach miała możliwość oglądania jednego z monospektakli już w przededniu oficjalnego otwarcia festiwalu. Hasło tegorocznej edycji przeglądu – „Najważniejszy jest aktor”. „W dzisiejszych trudnych czasach aktor często zostaje sam na sam ze swoimi myślami i własnym spojrzeniem na świat. Dajmy mu szansę na spotkanie z widzami, by mógł się dla nich otworzyć, podzielić sie swoimi przeżyciami, problemami i krytycznym spojrzeniem na coraz trudniejszą rzeczywistość. Zapraszamy na „MonoWschód”, bo to przyjazne miejsce na spotkanie Polaków z wielu stron” – do obejrzenia spektakli zachęca Lilia Kiejzik, kierownik artystyczny i reżyser Polskiego Teatru „Studio” w Wilnie, organizatora festiwalu. Współorganizatorem wydarzenia jest Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Ewelina Saszenko, Krzysztof Iwaneczko i Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa z Warszawy pod batutą Rafała Jackiewicza wystąpili w wileńskiej sali „Compensa” podczas koncertu galowego z okazji 30-lecia Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” oraz zbliżającej się 104. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Jubileuszowe obchody zainaugurował występ młodych artystów. Instytucję założył przed 30 laty ówczesny premier Polski Jan Olszewski. „To on podjął polityczną decyzję, by tego typu organizację powołać” – w wypowiedzi dla Wilnoteki zaznaczył prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Mikołaj Falkowski. „Obszary naszej działalności są szeroko znane, to m.in. działania inwestycyjne, remontowe, a także związane z kreowaniem wydarzeń kulturalnych, poszerzaniem znajomości języka polskiego, modernizacją polskich szkół, wspieraniem działających na Wschodzie polskich mediów… Jest to też szeroko pojęta sfera ochrony miejsc pamięci i polskiego dziedzictwa kulturowego, historycznego i architektonicznego” – wymieniał obszary działalności Fundacji jej prezes.
Jak podkreślił, jednym z kierunków działań Fundacji jest też wspieranie młodych muzyków i kompozytorów oraz aranżowanie dla nich możliwości pracy twórczej i pokazywanie tego światu. „Fundacja bardzo dużo robi, jeżeli chodzi o promocję kultury polskiej na Litwie, stąd pomysł, by jubileusz 30-lecia Fundacji zapoczątkować w Wilnie koncertem w wykonaniu młodych artystów właśnie” – dodał prezes M. Falkowski.
W niedzielę, 23 października, Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą zaprosił wszystkich chętnych na „Lekcję historii inaczej”, w trakcie której prezes Komitetu Dariusz Żybort zaprezentował odnowione w tym roku z inicjatywy Komitetu pomniki na tej nekropolii. Ogółem na Starej i Nowej Rossie odrestaurowanych zostało 8 pomników. Koszt wykonanych prac – ok. 25 tys. euro. Na liście odnowionych obiektów znalazły się pomniki nagrobne: wileńskiego harcerza Ryszarda Grydziuszki (1926-1938), inwalidy wojennego Henryka Zajewskiego (1892-1934), lekarza Juliana Muszyńskiego (1809-1857), weteranki powstania styczniowego Katarzyny Lachowicz (1811-1879), a także – Józefy Czyż, Józefy Nowickiej, Wacława Podleckiego i Augusta Targońskiego.
Do odnowienia pomników finansowo przyczyniły się: Ambasada RP w Wilnie, Instytut Pamięci Narodowej, Warmińsko–Mazurska Izba Lekarska, Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” oraz Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Kilka poloników odnowiono z funduszy, które zgromadził Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą.
Przed Zaduszkami wilnianie sprzątają nie tylko rodzinne groby, ale również zabytkowe miejskie cmentarze. Kilkadziesiąt społeczników zrzeszonych w facebookowej grupie Wilno w sobotę, 22 października, sprzątało cmentarz Bernardyński. Akcję sprzątania tej jednej z najstarszych wileńskich nekropolii Grupa Wilno zorganizowała już po raz ósmy. W sobotę akcję sprzątania cmentarza Bernardyńskiego zorganizowali również studenci Polskiego Stowarzyszenia Medycznego na Litwie. Członkowie PSML nie tylko uczestniczą w jesiennych akcjach sprzątania nekropolii, lecz również opiekują się grobami polskich lekarzy na cmentarzach Bernardyńskim, Antokolskim oraz na wileńskiej Rossie.
W rejonie trockim w piątek, 21 października, gościł wiceminister edukacji i nauki RP Tomasz Rzymkowski. Spotkania z przedstawicielami litewskiego resortu oświaty i władz rejonu trockiego dotyczyły sytuacji szkolnictwa polskiego w rejonie, m.in. Gimnazjum im. Longina Komołowskiego w Połukniu. Decyzją władz rejonu dwie ostatnie klasy szkoły zostały zreorganizowane z powodu niewystarczającej liczby uczniów, którzy mają kontynuować naukę w pobliskim Landwarowie. Szkoła w Połukniu sprzeciwia się temu rozstrzygnięciu. Podsumowując piątkowe spotkania, minister powiedział: „Nie jestem zadowolony z tych rozmów”. Wskazał, że „jeszcze wszystko przed nami”, a sytuacja rozstrzygnie się w ciągu najbliższych dni. W ramach obchodów Dnia Edukacji Narodowej wiceminister wręczy dyrektor szkoły w Połukniu Renacie Krasowskiej Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz dyplomy uznania zasłużonym nauczycielom.
We czwartek, 20 października, w wileńskim Multikinie odbyło się uroczyste otwarcie festiwalu „Młode polskie kino” zorganizowanego przez Instytut Polski w Wilnie i Telewizję Polską. Jako pierwszy w tegorocznym programie wyświetlony został „Chopin. Nie boję się ciemności” w reżyserii Joanny Kaczmarek – film dokumentalny o trzech pianistach przygotowujących koncerty w miejscach związanych z najbardziej traumatycznymi konfliktami w dziejach ludzkości. Wileńska premiera dokumentu odbyła się zaledwie kilka dni po premierze światowej i polskiej. Projekcję filmu uświetnił koncert zespołu Filip Wojciechowski Trio (Polska). Festiwal potrwa do 20 listopada. Filmy dokumentalne i fabularne będą wyświetlane w Wilnie, Kownie, Solecznikach i Możejkach. Program „Młodego polskiego kina” jest dostępny na stronie lenkukinas.lt.
Ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska i attaché obrony Polski na Litwie płk Sławomir Pawlikowski we wtorek, 18 października, złożyli wizytę w bazie lotniczej w Szawlach, gdzie spotkali się z żołnierzami Polskiego Kontyngentu Wojskowego „Orlik 11”. Dowodzony przez ppłk. pil. Michała Krasa kontyngent jest jedenastą misją polskich żołnierzy na Litwie w ramach rotacji sił NATO. Dyżur bojowy polskich żołnierzy rozpoczął się 1 października br. i potrwa pół roku. Zgodnie z postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 14 września br., PKW Orlik 11 składa się z czterech samolotów F-16C/D Jastrząb oraz do 150 żołnierzy i pracowników. Główny trzon kontyngentu stanowią żołnierze z 32 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Łasku wspierani przez 31 Bazę Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu.
Głównym zadaniem żołnierzy będzie nadzór przestrzeni powietrznej Litwy, Łotwy i Estonii w ramach misji Baltic Air Policing. Misja prowadzona jest w oparciu o rotacyjny system dyżurów pełnionych przez kolejne państwa sojusznicze. Państwa NATO wysyłają wojska i myśliwce do ochrony bałtyckiej przestrzeni powietrznej od marca 2004 roku, kiedy Litwa, Łotwa i Estonia zostały członkami NATO. Od tego czasu 14 krajów partnerskich jest zaangażowanych w tę misję.
Msza święta w byłym kościele garnizonowym p.w. NMP Królowej Pokoju w Nowej Wilejce w sobotę, 15 października, zainaugurowała obchody stulecia Garnizonu Wojska Polskiego, który stacjonował tu w latach 1922-1939. Na terenie kościelnym poświęcono stelę w językach polskim i litewskim upamiętniającą garnizon i jego 100. rocznicę. W ramach obchodów zorganizowanych przez Wileński Oddział Miejski Związku Polaków na Litwie, polskie Gimnazjum J.I. Kraszewskiego oraz Wileński Klub Rekonstrukcji „Garnizon Nowa Wilejka”, odbyła się impreza patriotyczno-sportowa - zawody w biegach, konkursy ułańskie, była kuchnia polowa oraz loteria. Nowa Wilejka przed 100 laty była osobnym miasteczkiem. W 1905 roku Rosjanie wbudowali tu szpital psychiatryczny, który Niemcy w czasie I wojny światowej przekształcili w koszary. Po wojnie w 1922 roku został rozlokowany tu 13. Pułk Ułanów Wileńskich, 85. Pułk Strzelców Wileńskich i 19. Pułk Artylerii Lekkiej. W 1939 roku, gdy się rozpoczęła II wojna światowa, polskie pułki zostały przerzucone na front zachodni. Od blisko dziesięciu lat historię Garnizonu Wojska Polskiego utrwala Klub Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka”, współzałożycielem którego i komendantem jest Waldemar Szałkowski. „Naszym zadaniem jest kultywowanie tradycji i promowanie historii” – mówi Szałkowski. Klub organizuje spotkania z młodzieżą szkolną, przygotowuje publikacje i filmy, uczestniczy w obchodach dat historycznych, dba o groby polskich żołnierzy.
Spektakl „Dziady – noc druga” w wykonaniu Teatru Wierszalin z Supraśla obejrzała wileńska publiczność w niedzielę, 9 października, w sali teatralnej Uniwersytetu Wileńskiego. Przedstawienie przygotowano na podstawie III części dramatu Adama Mickiewicza. Dzień wcześniej w klasztorze franciszkańskim przy ul. Trockiej artyści z Polski zaprosili widzów na przedstawienie „Dziady – noc pierwsza” na podstawie IV części z elementami II części dramatu Wieszcza. Teatr Wierszalin realizuje projekt „Objazd mickiewiczowski wzorem Reduty na Litwie”. Nawiązuje do idei upowszechniania teatru i kultury polskiej, jaka przyświecała wyprawom organizowanym w dwudziestoleciu międzywojennym przez słynną „Redutę” – pierwsze polskie laboratorium teatru, które w latach 1925-1929 działało również w Wilnie. Założony przez Juliusza Osterwę i Mieczysława Limanowskiego zespół stawiał sobie wtedy za cel docieranie do miast i miasteczek kraju z najlepszymi spektaklami opartymi na polskich tekstach. Takiż cel obrał Teatr Wierszalin. Dwa spektakle wg dramatu A. Mickiewicza zobaczą w październiku również widzowie w Trokach, Ejszyszkach, Solecznikach i Niemenczynie.
- 1 z 72
- ››
