Krajowe Stowarzyszenie Literatów Polskich na Litwie obchodzi jubileusz X-lecia. Z tej okazji w Bibliotece Adama Mickiewicza w Wilnie odbył się „Wieczór sztuki polskiej”. W trakcie spotkania została zaprezentowana antologia pt.: „Polska Pogoń Poetycka”. To pierwsze tak obszerne i bogato ilustrowane, dwujęzyczne wydanie zbiorowe polskiej literatury powstającej na Litwie. Książka obejmuje utwory 37 autorów polskich urodzonych na Litwie i mieszkających w kraju i na emigracji, a także prace 19 polskich malarzy z Litwy.

Do jakiej rodziny języków należy polski? Czyim rokiem jest rok 2019? Jak napisać słowo gżegżółka? Jaka partia rządzi w Polsce? Z tymi i innymi pytaniami musieli zmierzyć się dziś uczestnicy Bitwy Intelektów w DKP. Do konkursu przystąpiły 24 drużyny, każda po 5 osób z klas 8-12. Odpowiedzieli oni w 5 kategoriach dotyczących Polski: słynne postacie, język polski, kultura, historia i muzyka. Jedna, 6 kategoria, dotyczyła Wilna. Każda rozgrywka zawierała 6 pytań, razem więc było przygotowanych 36 pytań. Zwycięską drużyną okazali się „Optymiści” z Gimnazjum im. Wł. Syrokomli w Wilnie. Kolejno na podium stanął „Team Czarny Jacek” i drużyna „Sokoły z LAM” z Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. Zwycięzcy wygrali atrakcyjne nagrody o łącznej wartości 15 tys. złotych.

Stosunki polsko-litewskie były tematem zorganizowanego we wtorek, 3 grudnia, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie spotkania w Polskim Klubie Dyskusyjnym. Swoimi przemyśleniami na ten temat podzielił się ze zgromadzonymi wybitny litewski poeta, eseista, tłumacz, badacz literatury pięknej Tomas Venclova. Na wstępie zauważył: „Jeżeli chodzi o politykę bieżącą – o pana Tomaszewskiego czy Narkiewicza, to nic o tym nie wiem i nie mogę zabierać głosu. Jeżeli natomiast chodzi o główne tendencje, to chyba wiem co nieco albo odczuwam. Te sprawy zawsze mnie interesowały”. Gość spotkania, mówiąc o stosunkach polsko-litewskich, nawiązał do wydanej ostatnio swojej książki – dwutomowego dzieła – „Lietuvos istorija visiems” („Historia Litwy dla wszystkich”). „Piszę w niej dość obszernie na tematy drażliwe – m.in. o sprawie Żeligowskiego, o sprawie Piłsudskiego, o sprawie Wileńszczyzny w latach 20. i 30. Jest w niej takie oto zdanie: „Musimy przyznać, czy nam się to podoba czy nie, że w sprawie Wilna nie było tak, że Polacy w stu procentach nie mieli racji, a Litwini mieli rację stuprocentową. Tak nie jest. Trzeba to przyznać. Chociaż myślę, że dość wielu Litwinów z tym absolutnie się nie zgodzi” – zaznaczył T. Venclova. Podczas spotkania poruszone zostały również inne tematy z historii stosunków polsko-litewskich, chętni mogli zadać pytania. Spotkanie moderowali Ewelina Mokrzecka i Aleksander Radczenko.

„Ustroję się w miłosierdzie Boże” – prezentacja książki pod takim tytułem odbyła się w poniedziałek, 2 grudnia, w klasztorze ojców franciszkanów w Wilnie. Złożyły się na nią pisma mistyczki, wizjonerki s. Heleny Majewskiej, nazywanej wileńską kontynuatorką misji św. s. Faustyny Kowalskiej. Była jedną z najbliższych współpracowniczek bł. ks. Michała Sopoćki, przez wiele lat jednak pozostawała zupełnie nieznana. Należała do Zgromadzenia Sióstr od Aniołów. Miała wizje Pana Jezusa. Mieszkała w Wilnie, tu pracowała. Po II wojnie światowej mimo nakazu repatriacji miasta nie opuściła. W 1950 r. władze wydały decyzję o aresztowaniu s. H. Majewskiej, która pracowała wówczas jako sekretarka w polskiej szkole na wileńskim Antokolu. Decyzją sądu została zesłana na pięć lat obozu karnego w Kazachstanie. Wróciła do Wilna, gdzie pozostała na zawsze. S. H. Majewska zmarła 5 grudnia 1967 roku. Pochowana jest na cmentarzu na Sołtaniszkach. „Zachował się «Dziennik» pisany przez s. Helenę. I ta książka to w dużej mierze – jej pisma. Dzisiaj opracowane, uźródłowione, porównane z «Dziennikiem» św. s. Faustyny, z pismami bł. ks. Michała Sopoćki, uhistorycznione… Coraz bardziej ten dziennik duchowy jest źródłem wiary, duchowości dla innych ludzi i coraz bardziej zastanawiamy się nad procesem beatyfikacyjnym tej kolejnej Apostołki Miłosierdzia” – powiedział dla Wilnoteki inicjator wydania pism s. Heleny Majewskiej ks. dr Michał Damazyn. W książce po raz pierwszy opublikowano również dokumenty archiwalne KGB z przesłuchań sióstr anielskich, fragmenty ich pamiętników, spraw prowadzonych przeciw ks. M. Sopoćce, korespondencję s. Heleny z siostrami z wileńskiej „Szóstki” – pierwszej wspólnoty zakonu miłosierdzia. W prezentacji książki oprócz autora opracowania naukowego ks. dr. M. Damazyna, wzięli udział również współpracownicy merytoryczni wydania Alicja Dacewicz, Albert Wołk i s. Rita Gvazdaitytė ze Zgromadzenia Sióstr od Aniołów.

W Wilnie został zainaugurowany cykl bożonarodzeniowych imprez. W sobotni wieczór na placu Katedralnym rozbłysła główna choinka miasta. Co roku twórcy świątecznego drzewka starają się zaskoczyć jakimś oryginalnym pomysłem. W tym roku 27-metrowa instalacja składająca się z 6 tys. gałązek świerkowych, udekorowana 100 tys. świecących diod i girlandami o łącznej długości 7 km ma kształt najsilniejszej figury szachowej – Królowej. Wokół choinki rozlokowało się bożonarodzeniowe miasteczko. W białych domkach można kupić upominki i skosztować miejscowych specjałów, na przykład tradycyjnych wileńskich pierników. Pięknie prezentuje się również choinka na placu Ratuszowym. Ulicami starówki można się przejechać świąteczną ciuchcią. Podczas świąt Bożego Narodzenia wieczorami na murach katedry będzie wyświetlana bajka 3D „Królowa Śniegu”. Świąteczna atmosfera będzie panowała w Wilnie do 7 stycznia.

Choć powstańców styczniowych uroczyście pożegnaliśmy w minionym tygodniu, nie milkną echa wydarzeń upamiętniających ich bohaterską walkę i ofiarę. W środę, 27 listopada, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie została wykonana symfonia h-moll „Polonia”. Utwór skomponował Ignacy Jan Paderewski na początku XX wieku (1903–1907) z okazji 40. rocznicy powstania styczniowego. W Wilnie zabrzmiał on w wykonaniu Płockiej Orkiestry Symfonicznej im. Witolda Lutosławskiego pod batutą Marka Wroniszewskiego. „Paderewski, jak wiemy, był wielkim orędownikiem odzyskania przez Polskę niepodległości – działał zarówno jako polityk, jak i poprzez swoją muzykę cały czas pokazywał, że Polska istnieje, że polskość cały czas w narodzie jest i stąd też jego pomysł na skomponowanie tak wielkiego dzieła” – powiedział dyrygent w rozmowie z Wilnoteką.

W poniedziałek, 25 listopada, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbył się wernisaż wystawy fotograficznej Bartosza Frątczaka „Miasto. Sto razy folk”. Czarno-białe zdjęcia wykonane w różnych przestrzeniach Wilna przedstawiają portrety członków Dziecięco-Młodzieżowego Zespołu Tańca „Sto Uśmiechów”, działającego przy Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie i szkole–przedszkolu „Źródełko”. Jak mówił podczas wernisażu autor, inspiracją stały się dla niego słowa kierowniczki zespołu Danuty Grydź: „Chciałabym, byś zrobił zdjęcia mojego zespołu w taki sposób, w jaki nikt nigdy wcześniej nie fotografował folkloru”. „To było bardzo nobilitujące, ale też zobowiązujące. To było też super wyzwanie, a ja bardzo lubię wyzwania i do tego podszedłem z całym sercem” – powiedział Bartosz Frątczak. „Bardzo zależało nam na tym, aby ta wystawa nie była tylko dla zespołu, ale aby była też dla ludzi – nawet tych, którzy się folklorem w ogóle nie interesują” – dodał. Danuta Grydź podziękowała fotografowi za zdjęcia i podkreśliła ich znaczenie dla promowania tego, co bliskie jej zespołowi. „Cieszę się bardzo, że możemy w ten sposób promować folklor, budować szacunek dla folkloru i udowodnić, że folklor ma miejsce we współczesnym świecie i jest wartością dnia dzisiejszego” – powiedziała. Partnerem wystawy jest Ambasada RP w Wilnie. „Czujemy satysfakcję, że mogliśmy się do tego projektu przyłączyć, wesprzeć go, bo ten rezultat jest naprawdę piękny i okazały. (…) Uważamy, że jest to nie tylko piękna wizytówka samego zespołu, ale też taka, z którą z dumą można wyjść do różnych środowisk” – powiedział kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Wilnie Marcin Zieniewicz.

W Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie w sobotę, 23 listopada, odbyło się spotkanie z przedstawicielami 51. Drużyny Harcerzy i Harcerek Żuawi - Szczep. Goście z Rzeszowa opowiedzieli o historii i barwie mundurów z okresu żałoby narodowej i powstania 1863/1864. Zaprezentowali zrekonstruowane mundury z oddziałów strzelców z województw świętokrzyskiego, podlaskiego, a także – mundur żandarma narodowego. Część spotkania poświęcona była doświadczeniom z udziału w rekonstrukcjach, obozach i biwakach szlakami powstania styczniowego, a także – opowiadaniu, jak wygląda od strony formalnej używanie uzbrojenia (broni białej, szabel, bagnetów i broni czarnoprochowej) z tamtych czasów do rekonstrukcji historycznej w Polsce i na Litwie. Organizatorami spotkania byli Fundacja Portia oraz Klub Służby Niepodległej w Wilnie.

W Wilnie rozpoczęły się uroczystości pochówku szczątków przywódców i uczestników powstania styczniowego. Uroczysta ceremonia pogrzebowa rozpoczęła się od wyniesienia trumien ze szczątkami powstańców z Muzeum Narodowego Pałacu Wielkich Książąt Litewskich do bazyliki archikatedralnej pw. św. biskupa Stanisława i św. Władysława, gdzie odbędzie się pożegnanie i msza św. W uroczystościach biorą udział prezydenci Litwy i Polski, a także przedstawiciele Białorusi, Ukrainy i Łotwy.