25 lat temu Biały Orzeł odzyskał koronę

Historycy uważają dzień 29 grudnia 1989 roku za symboliczny koniec komunizmu w Polsce. "Był to kres Polski Rzeczpospolitej Ludowej. Jako państwo narodziła się III Rzeczpospolita. Mimo, że ten proces przechodzenia z PRL do III RP trwał jeszcze kilka lat, to nie można przecenić tego typu symbolicznych gestów. Została postawiona pewna wyraźna granica" - tłumaczy Łukasz Kamiński, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Z kolei historyk, profesor Wojciech Roszkowski przypomina, że orzeł w koronie był jasnym sygnałem dla społeczeństwa. "Korona została usunięta przez komunistów. Wobec tego przywracaniu przeświadczenia, że Polska jest krajem wolnym i suwerennym, towarzyszyła wola przywrócenia korony jako wizualnego znaku, że zaczynamy zupełnie nowy okres" - powiedział.

Komunistyczne władze już pod koniec II wojny światowej, w 1944 roku, usunęły koronę z głowy orła. Przyjęta 29 grudnia 1989 roku nowelizacja konstytucji zmieniała między innymi Art. 1, który w nowej wersji brzmiał: "Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej". Sejm usunął zapisy dotyczące kierowniczej roli partii, przyjaźni ze Związkiem Radzieckim, a wprowadził między innymi swobodę działalności gospodarczej, ochronę własności i pluralizm polityczny. Nowelizacja dokonała także symbolicznej zmiany: orzeł odzyskał koronę.

Godło, czyli biały orzeł w czerwonym polu, to obok flagi i hymnu najważniejszy symbol Rzeczpospolitej Polskiej. Orzeł był herbem Piastów, pierwszych władców Polski. Najstarszy zachowany wizerunek orła jest na monetach Bolesława Chrobrego, pochodzi z XI wieku. Jako oficjalny herb był używany przez Przemysła II w 1295 roku. Przemysł II sprawił sobie także pieczęć, na której widniał wielki Orzeł Biały w koronie z obiegającym wokół napisem: "Bóg przywrócił Polakom zwycięskie znaki".

Orzeł to symbol mocy i siły. Biel orła oznaczała dobro, czerwień pola, w którym umieszczano jego wizerunek - dostojność. Wizerunek orła wykorzystywano na pieczęciach, tarczach, chorągwiach i herbach książąt piastowskich. Jego forma graficzna zmieniała się, ale przez stulecia pozostał jako symbol polskiej państwowości.

Obecnie godłem Polski jest biały orzeł w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem z głową zwróconą w prawo w czerwonym polu.

Na podstawie: polskieradio.pl, hista.info