"Ludzie tej ziemi" - dzieje Niemenczyna w książce Henryka Borkowskiego

Henryk Borkowski urodził się w okolicach Niemenczyna, w Daniłowie. Pracował jako nauczyciel w rejonie solecznickim, w Szkole Średniej w Koleśnikach. W strony ojczyste powrócił po przejściu na emeryturę. Zawsze interesowały go dzieje Niemenczyna i okolic, latami zbierał dokumenty archiwalne, wspomnienia mieszkańców, zdjęcia.

"W 2013 roku minęła 675 rocznica pojawienia się pierwszej wzmianki o miasteczku. Obchodów nie organizowaliśmy, ale pamięć o starych dziejach i o ludziach zachować trzeba. Jako emeryt mam czas, więc postanowiłem napisać książkę, tym bardziej, że miałem zebrany materiał, który wielu osobom, nawet tym, które pochodzą z Niemenczyna, nie jest znany. Ta książka to pamięć nas, żyjących, o tych, którzy odeszli" - w rozmowie z Wilnoteką powiedział Henryk Borkowski.

Henryk Borkowski sporo czasu spędził w archiwach, w książce "Ludzie tej ziemi" wykorzystał również wspomnienia najstarszych mieszkańców. Autor cieszy się, że zdążył te wspomnienia zapisać, gdyż wielu z jego rozmówców już odeszło.

Henryk Borkowski opisał historię Niemenczyna od czasów pogańskich, o których przypominają liczne grodziska i cmentarzyska kurhanowe, do okresu po II wojnie światowej. Ciekawostką jest, że pierwszy kościół w Niemenczynie, ufundowany przez króla Władysława Jagiełłę, został zbudowany już w 1387 r. Był to jeden z siedmiu kościołów na ziemiach litewskich, wzniesionych po przyjęciu przez Litwę chrztu.

Mieszkańcy Niemenczyna i okolicznych miejscowości byli świadkami najazdów szwedzkich, uczestnikami powstań listopadowego i styczniowego, I wojny światowej, wojny 1920 roku, II wojny światowej. Nie ominęły mieszkańców ziemi niemenczyńskiej wywózki na Syberię, łagry, kolektywizacja i Holokaust. Autor wymienia nazwiska wywodzących się z Niemenczyna bohaterów walk o wolność i niepodległość Polski w latach 1919-1921 i żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, poległych w 1939 r., pochodzących z tej miejscowości żołnierzy 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa, żołnierzy AK.

"Nie wszystkie informacje, które mam w swoim domowym archiwum, udało mi się wykorzystać w tym wydaniu. Wiele tematów związanych z Niemenczynem czeka jeszcze na zbadanie i utrwalenie. Odchodzi pokolenie, które przeżyło okrucieństwa dwóch wojen światowych. Okres powojenny to czas powolnej śmierci okolicznych wsi, zaścianków i folwarków. Zanim jeszcze żyją świadkowie, trzeba spisywać ich wspomnienia i relacje" - uważa Henryk Borkowski.

Książka "Ludzie tej ziemi" jest do nabycia w księgarni w Niemenczynie, w Muzum Etnograficznym Wileńszczyzny w Niemenczynie i u autora.

Na podstawie: Inf.wł.