Międzynarodówka Edukacyjna interweniuje

Międzynarodówka Edukacyjna jest światową federacją związków oświatowych reprezentujących ponad trzydzieści milionów nauczycieli w stu siedemdziesięciu dwóch krajach i terytoriach. Pragnęlibyśmy wyrazić nasze poważne zaniepokojenie w związku z sytuacją szkół mniejszościowych na Litwie oraz strajku jaki 2 września zainicjowali rodzice, uczniowie, nauczycieli i absolwenci szkół.

Przedstawiciele mniejszości narodowych na Litwie, którzy już zorganizowali kilka protestów, nadal domagają się zmiany litewskiej ustawy oświatowej, która ich zdaniem jest obecnie dyskryminująca, ponieważ nakłada ona obowiązek nauczania coraz większej liczby przedmiotów w języku litewskim oraz przewiduje wprowadzenie ujednoliconych egzaminów po szkole średniej w języku litewskim dla wszystkich uczniów.

Celem długoletniej polityki Międzynarodówki jest między innymi obrona praw mniejszości do nauczania i uczenia się w języku ojczystym. W przeszłości aktywnie wspieraliśmy nasze tureckie i kosowskie organizacje członkowskie w walce o zaakceptowanie języka kurdyjskiego w Turcji i albańskiego w Kosowie (kiedy Kosowo było jeszcze częścią Serbii) jako języki wykładowe. Przykłady z Turcji czy Kosowa może nie są w pełni analogiczne do sytuacji panującej na Litwie, jednak oczywistym jest, że to samo prawo zostało naruszone.

W związku z zaistniałą sytuacją, chcielibyśmy poinformować, że nasza organizacja członkowska FLESTU-LETU (Lietuvos švietimo profesinė sąjunga - Lietuvos Švietimo ir mokslo profesinių sąjungų federacija), która jest największym oświatowym związkiem na Litwie, przy wsparciu Związku Nauczycielstwa Polskiego – ZNP, zorganizowała kilka akcji protestacyjnych i zachęca rząd litewski do rozpoczęcia dyskusji w celu znalezienia rozwiązania, dotyczącego tego jak zmniejszyć negatywne skutki nowowprowadzonych zmian oraz nieprawidłowego wdrożenia ustawy oświatowej, co może być odczuwalne nie tylko dla uczniów, ale także dla nauczycieli.

Według informacji dostarczonych nam przez naszych członków w procesie wdrażania ustawy oświatowej, dofinansowanie dla uczniów w szkołach mniejszości narodowych zostało zwiększone o 5%, w celu zakupu nowych podręczników, zorganizowania dodatkowych zajęć i podwyższenia kwalifikacji nauczycieli. Ogólne dofinansowanie dla szkół powinno wzrosnąć o 21%. Jednakże wzrost dofinansowania nie może być postrzegany jako sposób na to by rozwiązać problem.

Uchwalenie ustawy i jej realizacja odbywają się bez żadnych konsultacji nie tylko z mniejszościami narodowymi, ale też bez dialogu ze związkami zawodowymi oraz ekspertami w dziedzinie edukacji i nauki.

Po przyjęciu nowej ustawy o edukacji, zatwierdzonej w dniu 1 lipca zaawansowane lekcje języka litewskiego będą obowiązkowe w szkołach podstawowych i średnich dla wszystkich mniejszości narodowych. Co więcej, wszystkich jedenastoklasistów będzie obowiązywał ten sam program nauczania języka i literatury litewskiej i będą musieli zdać ten sam egzamin. Od 2013 roku egzamin z języka litewskiego po szkole średniej zostanie ujednolicony.

Mamy obawy, że dwa lata to zbyt krótki okres dla dzieci z mniejszości narodowych, aby osiągnąć ten sam poziom znajomości języka, co uczniowie ze szkół litewskich, którzy mają na to 12 lat. Martwimy się o jakość kształcenia oraz o nauczycieli, którzy w związku z nowymi regulacjami prawnymi mogą utracić prace lub których warunki zatrudnienia ulegną zdecydowanemu pogorszeniu.

W związku z tym, chciałbym zwrócić uwagę, że byłoby rozsądnym, włączenie przedstawicieli partnerów społecznych do nowo utworzonej rządowej grupy roboczej. Pomogłoby to w pełnym zakresie bronić praw i interesów nauczycieli ze szkół mniejszości narodowych. Jesteśmy przekonani, że udział przedstawicieli związków zawodowych w pracach tego zespołu może w znaczący sposób przyczynić się do znalezienia optymalnych rozwiązań, chroniących dobro uczniów i nauczycieli szkół mniejszości. Ich obecność w roli ekspertów w pracach zespołów posłużyłaby zwróceniu większej uwagi na kwestie merytoryczne i socjalne, a nie tylko polityczne w zaistniałym konflikcie.

Zwalczanie wszelkich form dyskryminacji, w tym dyskryminacji ze względu na narodowość, jest sposobem na pokojowe budowanie społeczeństw opartych na różnorodności i inkluzji. Szkoły są miejscami, gdzie dzieci powinny uczyć się tolerancji.

Oczekując na Pani (a) odpowiedź, załączam wyrazy głębokiego szacunku.

Fred van Leeuwen
Sekretarz Generalny