Rozprawa księdza D. Stańczyka

Na znak poparcia księdza Stańczyka w sądzie zgromadziło się kilkadziesiąt osób, głównie harcerze. Duży aplauz towarzyszył powitaniu księdza Oskarasa Petrasa Volskisa, proboszcza parafii w Wędziagole i Łabunowie na Kowieńszczyźnie. Ksiądz - jak przyznał - przyjechał do Wilna, by osobiście poprzeć księdza Dariusza i okazać sprzeciw bezdusznym przepisom. Zdaniem księdza Petrasa źle się dzieje, że "prawo i wartości coraz częściej popadają w sprzeczność…".

Nie obeszło się bez niespodzianek. Rozprawę wyznaczono na 8.30, ale się nawet nie rozpoczęła z powodu braku …tłumacza przysięgłego. Ksiądz Dariusz Stańczyk jest obywatelem Polski, jeśli rozumie język litewski, to biegle nim nie włada.

Decyzją sędziny Virginiji Liudvinavičienė sprawa miała zostać odroczona na piątek, ale oznajmiono, że jeśli ksiądz sam załatwi tłumacza przysięgłego, sąd jest gotów zająć się sprawą jeszcze tego samego dnia, czyli we środę po południu. Tak się stało. Znaleziono tłumacza i o 16.00 sąd przystąpił do rozpatrywania sprawy.

Podczas rozprawy ks. D. Stańczyk podkreślił, że po raz pierwszy na przemarsz, który sam organizował, nie ubiegał się o zezwolenie Samorządu Miasta Wilna. Dotychczasowe, znacznie liczniejsze Biegi Niepodległości (organizowane corocznie 11 listopada) odbywały się zgodnie ze stosownymi procedurami. Jednakże - jak dodał ksiądz - procedury są coraz trudniejsze, a spełnienie biurokratycznych wymogów przerasta czasem możliwości jednego człowieka, i finansowe, i organizacyjne. 

Tym razem - zdaniem księdza - na jego decyzję o zaniechaniu zezwoleń złożyły się trzy powody.

Pierwszy to niezwykle wysoki koszt pozwolenia - od kilkuset do ponad paru tysięcy litów. Przemarsz był dość spokojny, nie stwarzał problemów w ruchu drogowym ani nie zakłócał spokoju mieszkańców miasta (poza spokojem osób przeczulonych na mundury harcerskie i polski charakter imprezy - przyp. red.). Impreza była też dość spontaniczna, nie wiadomo było bowiem, ile ostatecznie osób zechce wziąć w niej udział.

Drugim, a może nawet decydującym powodem decyzji księdza był fakt, iż kilka dni wcześniej samorząd wydał zezwolenie na zorganizowanie w Wilnie parady równości „Za równość” („Už lygybę“). Koszty obsługi i ochrony parady to ponad 200 tysięcy litów z kieszeni podatnika. Ksiądz Stańczyk, dostrzegając w tym ogromną niesprawiedliwość (również wobec młodzieży i wartości chrześcijańskich), uznał, że tym razem przeciwstawi się literze prawa.

Kolejnym powodem decyzji księdza była sprzeczność przekazu władz, które głośno zachęcały do uczczenia 150. rocznicy powstania styczniowego, jednak w żaden sposób zainteresowanym środowiskom nie okazały wsparcia. "Powstanie styczniowe - to bohaterski zryw Polaków, Litwinów, Białorusinów, obywateli całej Rzeczpospolitej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spadkobiercami tych tradycji i wartości są dzisiaj wszyscy mieszkańcy Wilna i Litwy" - konkludował ks. D. Stańczyk.

Ksiądz Stańczyk zapewnia, że przyjmie każdą karę, ureguluje ją lub wykona, gdyż "chce mieć czyste sumienie również względem prawa".

Ostateczny werdykt w sprawie kary zapadnie 4 marca.

Nie tylko ksiądz Dariusz Stańczyk został ukarany za udział w obchodach 150. rocznicy powstania styczniowego. Podobny los spotkał pasjonata powstania styczniowego na Białorusi, gdzie, jak wiadomo, sytuacja polityczna jest zgoła odmienna. Również w środę, 20 lutego, na 2,5 mln białoruskich rubli (około 1000 litów) sąd w Lidzie skazał szefa Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej, Aleksandra Kołyszkę, za próbę oddania hołdu 22 stycznia uczestnikowi powstania styczniowego księdzu Adamowi Falkowskiemu.

22 stycznia wieczorem kilkanaście osób - w tym działacze Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej i ucząca się języka polskiego młodzież z Lidy - zapaliło znicze na grobie ks. Falkowskiego. Ksiądz Adam Falkowski został rozstrzelany za poparcie powstania styczniowego.

Gdy tylko Aleksander Kołyszko zaczął przemawiać nad grobem powstańca, podeszli milicjanci, zakazali dalszych modlitw, uznając obecność osób za nielegalne zgromadzenie, i spisali nazwiska uczestniczących w uroczystości.

Zgodnie z zaostrzoną w 2011 roku białoruską ustawą o zgromadzeniach na każde zgromadzenie trzeba uzyskać zgodę władz lokalnych. Zarówno organizatorom, jak i uczestnikom zgromadzeń odbywających się bez zezwolenia grozi odpowiedzialność administracyjna i karna. Kołyszko powiedział, że nie zwracał się z wnioskiem o zgodę na zgromadzenie. "Ja wciąż uważam, że w takim miejscu zgoda nie jest potrzebna. Na grobie z natury rzeczy jest miejsce dla modlitwy" - podkreślił.

Zdjęcia: Jan Wierbiel
Montaż: Artur Kalczewski
Współpraca: Małgorzata Aleksandrowicz